Trong văn hóa Nhật Bản, việc dắt thú cưng cùng tham gia các hoạt động thường ngày, thậm chí tại những nơi linh thiêng như đền thờ, đã trở thành hình ảnh quen thuộc. Tuy nhiên, một xu hướng mới đang dần lan rộng: nhiều đền thờ trên khắp Nhật Bản đã và đang áp dụng lệnh cấm thú cưng. Điều này không chỉ tạo ra những tranh cãi trong cộng đồng mà còn đặt ra câu hỏi liệu văn hóa viếng đền truyền thống có đang thay đổi.
1. Thú cưng và văn hóa viếng đền tại Nhật Bản
Thú cưng, đặc biệt là chó, từ lâu đã được người Nhật xem như một thành viên trong gia đình. Trong những thập kỷ qua, “cơn sốt thú cưng” tại Nhật Bản đã làm nở rộ các dịch vụ dành riêng cho chúng như quán cà phê thú cưng, khách sạn sang trọng, và thậm chí cả các sự kiện dành riêng cho thú cưng.
Không chỉ giới hạn ở các hoạt động giải trí, thú cưng còn thường xuyên được chủ nhân dẫn đến đền thờ vào những dịp quan trọng, như lễ Hatsumode – tục lệ viếng đền đầu năm để cầu mong may mắn. Đặc biệt, hình ảnh những chú chó nhỏ mặc kimono hay trang phục truyền thống được nhiều người chia sẻ trên mạng xã hội, góp phần tô điểm thêm nét dễ thương của văn hóa Nhật Bản.
2. Sự xuất hiện của lệnh cấm thú cưng
Mặc dù việc dắt thú cưng đến đền thờ từng là một hoạt động phổ biến, nhưng gần đây, xu hướng cấm thú cưng tại các đền thờ đang ngày càng gia tăng. Nhiều đền thờ nổi tiếng như Meiji Jingu ở Tokyo hay Ise Jingu ở tỉnh Mie từ lâu đã áp đặt lệnh cấm này, trừ trường hợp chó dẫn đường.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý là ngày càng có nhiều đền thờ nhỏ lẻ cũng bắt đầu đưa ra quy định tương tự. Ví dụ:
- Đền Mitsumine ở Saitama áp dụng lệnh cấm từ năm 2019.
- Đền Kirishima Jingu ở tỉnh Kagoshima và Minase Jingu ở Osaka cũng đưa ra các quy định cấm thú cưng tương tự.
- Gần đây, đền Yaotomi ở tỉnh Aichi, nằm trên đảo Takeshima – nơi được coi là “đất thánh”, cũng chính thức cấm mọi loại thú cưng đặt chân lên đảo.
3. Nguyên nhân của làn sóng cấm thú cưng
Việc các đền thờ áp dụng lệnh cấm thú cưng không phải là quyết định ngẫu nhiên, mà xuất phát từ nhiều vấn đề thực tế. Hai lý do chính thường được các đền thờ đưa ra bao gồm:
3.1. Ảnh hưởng đến không gian linh thiêng
Đền thờ là nơi linh thiêng, nơi mọi người tìm đến để cầu nguyện và tìm sự tĩnh lặng trong tâm hồn. Tuy nhiên, thú cưng, dù đáng yêu, cũng có thể gây ra nhiều phiền toái như:
- Gây ồn ào: Tiếng chó sủa có thể làm gián đoạn bầu không khí yên tĩnh tại các nghi lễ.
- Cản trở di chuyển: Nhiều chủ nhân chụp ảnh thú cưng trong khu vực cầu nguyện, gây cản trở cho người khác.
3.2. Vấn đề vệ sinh
Một số người nuôi thú cưng thiếu ý thức đã không dọn dẹp phân hoặc nước tiểu của thú cưng trong khuôn viên đền, gây ảnh hưởng đến mỹ quan và vệ sinh chung.
3.3. Bảo vệ tài sản văn hóa
Nhiều đền thờ có lịch sử hàng trăm năm, sở hữu kiến trúc và cảnh quan mang tính di sản văn hóa. Sự hiện diện của thú cưng có thể gây hư hại cho những khu vực nhạy cảm này, đặc biệt là sàn gỗ và các vật liệu dễ bị tổn thương.
4. Phản ứng từ cộng đồng
Lệnh cấm thú cưng tại các đền thờ đã tạo ra nhiều ý kiến trái chiều:
Ý kiến phản đối
- Một số người cho rằng thú cưng là thành viên trong gia đình và xứng đáng được tham gia mọi hoạt động, bao gồm cả viếng đền.
- Lệnh cấm bị coi là quá nghiêm khắc và không phù hợp với xu hướng sống hiện đại.
Ý kiến ủng hộ
- Nhiều người đồng tình rằng đền thờ nên giữ được sự tôn nghiêm và yên tĩnh.
- Những vấn đề về vệ sinh và ảnh hưởng đến trải nghiệm của người khác là lý do chính đáng để áp dụng lệnh cấm.
5. Lời khuyên cho du khách
Nếu bạn đang có kế hoạch đến thăm đền thờ ở Nhật Bản và muốn mang theo thú cưng, hãy lưu ý:
- Kiểm tra quy định cụ thể: Mỗi đền thờ sẽ có những quy định riêng. Bạn nên tìm hiểu trước qua website hoặc hỏi ý kiến người địa phương.
- Tôn trọng văn hóa và quy định: Dù bạn yêu quý thú cưng của mình đến đâu, việc tuân thủ quy định địa phương không chỉ giúp bạn tránh những tình huống khó xử mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với văn hóa Nhật Bản.
Xu hướng cấm thú cưng tại các đền thờ Nhật Bản phản ánh sự chuyển đổi trong quan niệm về thú cưng và các không gian công cộng. Dù gây tranh cãi, nhưng đây cũng là dịp để cộng đồng nhìn nhận lại ý thức cá nhân và vai trò của mỗi người trong việc bảo vệ không gian văn hóa chung.
Văn hóa Nhật Bản luôn thay đổi để thích nghi với thời đại, nhưng đồng thời cũng giữ vững những giá trị cốt lõi. Lệnh cấm thú cưng tại các đền thờ có thể xem như một sự điều chỉnh cần thiết để duy trì sự trang nghiêm, tĩnh lặng – những yếu tố quan trọng trong văn hóa viếng đền truyền thống.