Ngày 13/02/2025 đánh dấu kỷ niệm lần thứ 12 của “Ngày NISA” tại Nhật Bản – một ngày có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao nhận thức và khuyến khích người dân Nhật Bản tham gia đầu tư thay vì chỉ tiết kiệm tiền mặt. Bài viết dưới đây sẽ giải thích chi tiết về hệ thống NISA, mục tiêu của nó, và tác động mà chương trình này đã mang lại cho nền kinh tế và xã hội Nhật Bản.
1. Ngày NISA là gì?
Ngày 13 tháng 2 được chọn làm “Ngày NISA” từ năm 2013, theo đề xuất của Cơ quan Dịch vụ Tài chính Nhật Bản và các hiệp hội ngành tài chính. Lý do chọn ngày này là bởi cách đọc số “2-1-3” trong tiếng Nhật (ni-i-san) nghe gần giống với từ “NISA.” Điều này không chỉ giúp người dân dễ nhớ mà còn mang tính biểu tượng trong việc kết nối ý nghĩa của ngày này với hệ thống đầu tư đặc biệt NISA.
Ngày NISA ra đời nhằm mục đích nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của đầu tư và phổ biến thông tin về hệ thống NISA, giúp người dân hiểu rõ hơn về lợi ích cũng như cách sử dụng công cụ tài chính này để gia tăng tài sản.
2. Hệ thống NISA (Nippon Individual Savings Account)
Định nghĩa:
NISA là viết tắt của “Nippon Individual Savings Account” (Tài khoản Tiết kiệm Cá nhân Nhật Bản). Đây là một loại tài khoản đầu tư miễn thuế được chính phủ Nhật Bản thiết lập, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tham gia vào các hoạt động đầu tư như mua cổ phiếu, quỹ tín thác và các công cụ tài chính khác.
Cơ chế hoạt động và ưu đãi:
- Khi đầu tư vào cổ phiếu hoặc quỹ tín thác thông thường, người dân Nhật Bản phải trả mức thuế khoảng 20% cho lợi nhuận từ việc bán các công cụ này và cổ tức. Tuy nhiên, với tài khoản NISA, lợi nhuận từ đầu tư sẽ được miễn thuế hoàn toàn.
- Hệ thống này giúp giảm đáng kể chi phí tài chính, tạo động lực cho người dân tham gia đầu tư lâu dài.
Nguồn gốc từ ISA của Anh Quốc:
Hệ thống NISA được xây dựng dựa trên mô hình Individual Savings Account (ISA) của Anh Quốc – một chương trình đầu tư miễn thuế phổ biến tại Anh. Vì vậy, NISA thường được gọi là “phiên bản ISA của Nhật Bản.”
Điều kiện sử dụng:
Bất kỳ ai từ 18 tuổi trở lên, là cư dân tại Nhật Bản đều có thể mở tài khoản NISA tại các tổ chức tài chính như ngân hàng, công ty chứng khoán hoặc bưu điện.
3. Mục tiêu và bối cảnh ra đời của NISA
Thúc đẩy chuyển đổi từ tiền mặt sang đầu tư:
NISA được chính phủ Nhật Bản giới thiệu vào năm 2014 với mục tiêu chính là thay đổi thói quen tài chính của người dân. Thay vì giữ tiền dưới dạng tiền mặt hoặc gửi tiết kiệm, hệ thống này khuyến khích mọi người đầu tư để gia tăng giá trị tài sản, đặc biệt là chuẩn bị cho hưu trí.
Thực trạng tài chính tại Nhật Bản:
- Nghiên cứu chỉ ra rằng hơn 50% tài sản tài chính của các hộ gia đình Nhật Bản đang ở dạng tiền mặt hoặc tiền gửi tiết kiệm – một con số cao hơn rất nhiều so với các nước phát triển khác.
- Mức độ đầu tư vào cổ phiếu và các tài sản tài chính khác vẫn còn thấp, gây ra tình trạng thị trường chứng khoán Nhật Bản thiếu sự tham gia của các nhà đầu tư trong nước.
Cải cách NISA 2024:
Nhằm thúc đẩy hơn nữa sự tham gia của người dân, hệ thống NISA đã trải qua một cải cách lớn vào tháng 1 năm 2024 với các thay đổi đáng chú ý:
- Thời gian miễn thuế không giới hạn: Trước đây, lợi nhuận từ tài khoản NISA chỉ được miễn thuế trong một khoảng thời gian nhất định. Cải cách mới đã bãi bỏ giới hạn này, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư hưởng lợi dài hạn.
- Hạn mức đầu tư hàng năm tăng: Chính phủ đã nâng mức trần đầu tư hàng năm qua NISA, cho phép người dân đầu tư nhiều hơn.
- Tăng cường tiếp cận: Cải cách cũng tập trung vào việc đơn giản hóa quy trình mở tài khoản và nâng cao nhận thức về NISA qua các chiến dịch giáo dục.
4. Tác động và kết quả của NISA
Số lượng tài khoản và vốn đầu tư tăng trưởng mạnh:
Trong vòng 10 năm kể từ khi ra mắt, số lượng tài khoản NISA đã tăng từ 5 triệu lên 25 triệu, với tổng vốn đầu tư qua hệ thống này vượt 49 nghìn tỷ yên vào cuối năm 2024.
Thay đổi thói quen tài chính:
NISA không chỉ thu hút người dân tham gia đầu tư mà còn khuyến khích họ tìm hiểu thêm về quản lý tài chính. Thống kê cho thấy những người sử dụng NISA thường có xu hướng tái đầu tư và quản lý tài sản hiệu quả hơn.
Tiềm năng chuyển đổi tài sản tài chính:
Mặc dù hệ thống NISA đã tạo ra những tác động tích cực, hơn 900 nghìn tỷ yên – tương đương 52% tài sản tài chính của các hộ gia đình Nhật Bản – vẫn ở dạng tiền mặt. Điều này cho thấy NISA còn rất nhiều cơ hội để phát triển và thay đổi thói quen tài chính của người dân.
5. Giáo dục đầu tư cho trẻ em: Hướng đến thế hệ trẻ
Sự kiện Ngày NISA 2025:
Nhân dịp kỷ niệm “Ngày NISA” lần thứ 12, một sự kiện giáo dục tài chính đặc biệt đã được tổ chức để truyền cảm hứng đầu tư cho trẻ em.
Hoạt động thực hành sáng tạo:
- Trẻ em tham gia sự kiện đã được học cách huy động vốn cho “cửa hàng kẹo” của mình thông qua việc trình bày sản phẩm và thuyết phục các “nhà đầu tư” – đóng vai bởi người lớn.
- Một học sinh đã trình bày ý tưởng về sản phẩm “Paris Mochi Gummy” và nhận được sự đầu tư nhờ khả năng thuyết trình và sự sáng tạo.
Tăng nhận thức tài chính từ sớm:
Sự kiện không chỉ giúp trẻ em hiểu về tầm quan trọng của đầu tư mà còn rèn luyện các kỹ năng như giao tiếp, lập kế hoạch kinh doanh và quản lý tài chính.
Thế hệ trẻ quan tâm đến NISA:
Theo Hiệp hội các nhà môi giới chứng khoán Nhật Bản, tỷ lệ người trẻ (20 tuổi hoặc ít hơn) mở tài khoản NISA trong năm 2024 đã tăng đáng kể, đạt gần 25%.
“Ngày NISA” và hệ thống NISA đóng vai trò quan trọng trong việc thay đổi thói quen tài chính của người dân Nhật Bản. Với các cải cách năm 2024, NISA không chỉ giúp giảm gánh nặng thuế mà còn mở rộng cơ hội đầu tư cho mọi người. Những nỗ lực giáo dục tài chính, đặc biệt là với thế hệ trẻ, đang góp phần xây dựng một nền tảng tài chính vững chắc hơn cho tương lai của Nhật Bản.