Nhật Bản, xứ sở hoa anh đào không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên tuyệt đẹp mỗi độ xuân về mà còn ẩn chứa một thế giới động vật hoang dã mùa đông vô cùng phong phú và độc đáo. Đặc biệt, Hokkaido, hòn đảo phía Bắc Nhật Bản, được mệnh danh là “thiên đường động vật hoang dã mùa đông” với vô số loài sinh vật quý hiếm. Hãy cùng chúng tôi khám phá vẻ đẹp kỳ diệu của thế giới động vật hoang dã mùa đông Nhật Bản nhé!
1. Sếu đầu đỏ: Biểu tượng mùa đông thanh cao
Có thể nói, sếu đầu đỏ chính là linh vật mùa đông ấn tượng nhất của Nhật Bản. Không chỉ sở hữu vẻ đẹp thanh cao, sếu đầu đỏ còn là biểu tượng của sự may mắn và trường thọ trong văn hóa truyền thống Nhật Bản. Trước thời Minh Trị, loài chim quý này từng xuất hiện khắp nơi trên đất nước mặt trời mọc, hình ảnh sếu đầu đỏ thường xuyên góp mặt trên các bản in khắc gỗ và vải kimono thời kỳ Edo. Trong văn hóa Nhật Bản, sếu đầu đỏ không chỉ được xem là biểu tượng của may mắn mà còn của tình yêu chung thủy và sự trường tồn. Vũ điệu грациозно của chúng trong mùa đông, đặc biệt là điệu múa đôi, thường được diễn giải như một lời thề nguyền vĩnh cửu.
Tuy nhiên, quá trình đô thị hóa và nạn săn bắn đã đẩy sếu đầu đỏ Nhật Bản đến bờ vực tuyệt chủng. Vào năm 1924, người ta chỉ ghi nhận một quần thể nhỏ bé gồm khoảng 20 cá thể sống sót tại vùng đất ngập nước Kushiro, gần ngôi làng Tsurui, Hokkaido.
Nhờ những nỗ lực bảo tồn không ngừng nghỉ, đàn sếu đầu đỏ đã dần hồi sinh mạnh mẽ. Ngày nay, phía đông Hokkaido là thiên đường của sếu đầu đỏ, đặc biệt là khu vực làng Tsurui, nơi thu hút đông đảo nhiếp ảnh gia và du khách đến chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiêu hãnh của loài chim này. Vào mùa đông, bạn có thể chứng kiến những vũ điệu uyển chuyển của sếu đầu đỏ trong không gian tuyết trắng xóa, một cảnh tượng vô cùng lãng mạn và đáng nhớ. Những nghi lễ truyền thống, các hoạt động bảo tồn sếu đầu đỏ cũng góp phần làm phong phú thêm trải nghiệm văn hóa cho du khách khi đến Tsurui.
2. Đại bàng biển Steller: Chúa tể bầu trời mùa đông Hokkaido
Đại bàng biển Steller xứng danh là chúa tể bầu trời mùa đông Hokkaido. Với kích thước đồ sộ, sải cánh dài tới 2 mét và bộ móng vuốt sắc nhọn, đại bàng biển Steller là loài đại bàng lớn nhất thế giới về khối lượng. Loài chim săn mồi dũng mãnh này chủ yếu sinh sống tại vùng Viễn Đông Nga và Hokkaido, Nhật Bản. Sức mạnh của móng vuốt đại bàng biển Steller đáng kinh ngạc, đủ sức nghiền nát xương và xé tan con mồi lớn.
Đừng lo lắng về bộ móng vuốt đáng sợ của chúng, thức ăn chính của đại bàng biển Steller là cá, động vật có vú nhỏ và chim biển. Vào mùa đông (tháng 1 đến tháng 3), Hokkaido trở thành điểm trú đông lý tưởng của đại bàng biển Steller. Chúng tụ tập trên những tảng băng trôi để săn cá tuyết, cá minh thái, cua, mực và cả vịt, mòng biển. Khung cảnh hàng chục, thậm chí hàng trăm con đại bàng biển Steller cùng nhau tranh giành thức ăn trên băng biển là một cảnh tượng hùng vĩ, khó quên.
Bán đảo Shiretoko là một trong những điểm ngắm đại bàng biển Steller tuyệt vời nhất ở Nhật Bản. Với số lượng chỉ còn khoảng 4.000 – 5.000 cá thể hoang dã, đại bàng biển Steller được xếp vào danh sách loài dễ bị tổn thương và được chính phủ Nhật Bản công nhận là báu vật quốc gia. Việc ngắm nhìn loài chim quý hiếm này tại Shiretoko không chỉ là trải nghiệm thiên nhiên mà còn là cơ hội để nâng cao nhận thức về bảo tồn động vật hoang dã.
3. Đại bàng đuôi trắng: Vẻ đẹp tinh tế giữa trời đông
Nhỏ hơn một chút so với đại bàng biển Steller, đại bàng đuôi trắng vẫn gây ấn tượng với mỏ và móng vuốt màu vàng tươi nổi bật trên nền bộ lông nâu sẫm. Loài chim này có phạm vi phân bố rộng khắp châu Âu và châu Á, không thuộc diện nguy cấp, nhưng vẻ đẹp của chúng không hề kém cạnh “người anh em” Steller. Dù không được săn đón ráo riết như đại bàng biển Steller, đại bàng đuôi trắng vẫn mang trong mình vẻ đẹp hoang dã, thu hút mọi ánh nhìn.
Vào mùa đông, đại bàng đuôi trắng tụ tập thành đàn lớn, cùng nhau kiếm ăn trên biển, và đôi khi bạn sẽ bắt gặp cảnh chúng “không chiến” trên không với đại bàng biển Steller để tranh giành thức ăn. Những cuộc chiến này thường diễn ra nhanh chóng và đầy kịch tính, thể hiện rõ sự cạnh tranh sinh tồn trong tự nhiên khắc nghiệt.
Bạn có thể săn ảnh đại bàng đuôi trắng quanh năm ở Hokkaido vì chúng là loài định cư tại khu vực này. Tuy nhiên, mùa đông vẫn là thời điểm lý tưởng nhất để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của đại bàng đuôi trắng, khi chúng tụ tập đông đúc và hoạt động tích cực hơn.
4. Chim sẻ đuôi dài Shima Enaga: “Nàng tiên tuyết” của Hokkaido
Shima Enaga được mệnh danh là “nàng tiên tuyết” của Hokkaido bởi ngoại hình xinh xắn, bộ lông trắng muốt, bồng bềnh tựa cục bông gòn. Với kích thước nhỏ bé (chỉ khoảng 14cm và nặng 8g), Shima Enaga mang đến vẻ đẹp mong manh, thuần khiết giữa khung cảnh mùa đông lạnh giá. Chúng là loài chim nhỏ nhắn, nhanh nhẹn, thường xuyên di chuyển và chuyền cành, tạo nên những hình ảnh vô cùng đáng yêu.
Bạn có thể dễ dàng bắt gặp Shima Enaga vào mùa đông khi chúng dạo chơi quanh các lối đi bộ, đường mòn hay trong công viên đài tưởng niệm Asahiyama. Vẻ đẹp của Shima Enaga đã chinh phục trái tim người Nhật, khiến chúng trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho các món đồ lưu niệm, phụ kiện được yêu thích khắp nơi. Hình ảnh “nàng tiên tuyết” không chỉ xuất hiện trên các vật dụng hàng ngày mà còn trong nghệ thuật, văn hóa đại chúng, khẳng định vị trí đặc biệt của Shima Enaga trong lòng người dân Nhật Bản. Vào mùa đông, Shima Enaga thường tụ tập thành đàn để giữ ấm cơ thể, tạo nên những “đám mây bông” trắng muốt giữa rừng cây.
5. Cáo đỏ Ezo: “Kitakitsune” tinh ranh của phương Bắc
Cáo đỏ Ezo hay Kitakitsune (cáo phương bắc) là một phân loài cáo đỏ phân bố rộng khắp Hokkaido. Với bộ lông dày màu đỏ cam rực rỡ, cáo đỏ Ezo nổi bật trên nền tuyết trắng, tạo nên những khung hình mùa đông tuyệt đẹp. Chúng là loài động vật thích nghi cao với môi trường lạnh giá, hoạt động linh hoạt và thông minh. Cáo đỏ Ezo sinh sống bằng nguồn thức ăn đa dạng từ thỏ rừng, chim, côn trùng cho đến trái cây và hạt. Chúng đào hố hoặc đường hầm dưới lòng đất để làm hang ổ, bảo vệ mình khỏi thời tiết khắc nghiệt và thú dữ.
Không khó để bạn bắt gặp cáo đỏ Ezo trên khắp Hokkaido, từ những khu rừng hoang sơ đến các khu dân cư gần gũi. Tuy nhiên, hãy luôn giữ khoảng cách an toàn và không cho chúng ăn, để bảo vệ cả bạn và sự hoang dã của loài cáo này. Trong văn hóa dân gian Nhật Bản, cáo thường được xem là loài vật tinh ranh, đôi khi mang yếu tố huyền bí. Cáo đỏ Ezo cũng góp phần tạo nên nét đặc sắc cho hệ động vật hoang dã Hokkaido.
6. Thiên nga Whooper: Vũ điệu mùa đông trên hồ Kussharo
Cảnh tượng hàng trăm con thiên nga Whooper trú đông trên hồ Kussharo (Hokkaido) là một trong những hình ảnh động vật hoang dã mùa đông đẹp nhất ở Nhật Bản. Những con thiên nga грациозно này dành phần lớn thời gian trong năm ở Siberia, nhưng đến Hokkaido vào mùa đông để tận dụng nhiệt độ ôn hòa hơn và nguồn thức ăn phong phú tại các ao hồ không đóng băng. Hồ Kussharo, với nguồn nước nóng tự nhiên, trở thành điểm trú đông lý tưởng cho thiên nga Whooper, thu hút hàng ngàn cá thể mỗi năm.
Hãy đến hồ Kussharo vào một buổi sáng mùa đông雾, bạn sẽ được chiêm ngưỡng khung cảnh tuyệt diệu khi hàng trăm con thiên nga Whooper грациозно bơi lội trên mặt hồ tĩnh lặng, tiếng kêu của chúng vang vọng trong không gian tĩnh mịch, tạo nên một bản giao hưởng mùa đông đầy mê hoặc. Đây thực sự là một trải nghiệm khó quên cho bất kỳ ai yêu thiên nhiên và vẻ đẹp thanh bình.
7. Sóc bay Ezo: Vị thần bảo hộ nhỏ bé của rừng già
Với thân hình nhỏ bé màu xám và đôi mắt to tròn như nhân vật Pokémon, sóc bay Ezo là một trong những loài động vật mùa đông đáng yêu nhất ở Nhật Bản. Chúng thường làm tổ trong các hốc cây của những khu rừng già ở Hokkaido, sống ẩn dật và chỉ hoạt động vào ban đêm. Khả năng đặc biệt của sóc bay Ezo là có thể lướt điệu nghệ giữa các tán cây nhờ lớp màng da giữa các chi, giúp chúng di chuyển nhanh chóng và hiệu quả trong rừng rậm. Loài vật nhỏ bé này có thể “bay” xa tới 50 mét, một khoảng cách ấn tượng so với kích thước cơ thể.
Chính vì khả năng đặc biệt này mà người Ainu bản địa coi sóc bay Ezo là chim chứ không phải động vật có vú. Trong truyền thuyết Ainu, sóc bay được tôn kính như vị thần bảo hộ của trẻ em và là biểu tượng của sự sinh sôi, nảy nở. Để có cơ hội chiêm ngưỡng sóc bay Ezo, bạn cần kiên nhẫn và tìm đến những khu rừng già Hokkaido vào ban đêm, sử dụng đèn pin để quan sát chúng khi chúng rời tổ đi kiếm ăn.
8. Hươu Yezo shika: Chân dung mùa đông giữa rừng tuyết
Hươu Yezo shika là một phân loài hươu sao đặc hữu của đảo Hokkaido, phía bắc Nhật Bản. Chúng sở hữu thân hình nhỏ gọn, chân lớn và bộ lông sẫm màu từ nâu sẫm đến đen xen lẫn những đốm trắng, giúp chúng hòa mình vào khung cảnh rừng cây mùa đông. Hươu Yezo shika chủ yếu ăn thực vật như cỏ và cây bụi, thích nghi tốt với môi trường sống khắc nghiệt của Hokkaido.
Vào những ngày mùa đông lạnh giá, bạn thường bắt gặp những chú hươu Yezo shika điềm tĩnh gặm cỏ trong những khu rừng đầy tuyết, hoặc kiên nhẫn tìm kiếm các loại hạt và trái cây còn sót lại trên mặt đất. Hình ảnh hươu Yezo shika giữa rừng tuyết là một biểu tượng quen thuộc của mùa đông Hokkaido, mang đến cảm giác yên bình và hoang sơ.
Tuy nhiên, quần thể hươu Yezo shika đang phải đối mặt với nhiều thách thức do nạn săn bắn quá mức, mất môi trường sống và cạnh tranh từ các loài khác. Do đó, chính phủ Nhật Bản đã và đang thực hiện nhiều biện pháp bảo tồn để bảo vệ loài động vật quý giá này.
9. Gấu nâu Ussuri: Bóng dáng bí ẩn trong rừng sâu
Gấu nâu Ussuri là loài gấu bản địa của Hokkaido, có kích thước nhỏ hơn gấu xám Bắc Mỹ nhưng lớn hơn gấu đen Nhật Bản ở phía nam. Dù sở hữu vẻ ngoài khá “dữ dằn”, gấu nâu Ussuri lại hiếm khi hung dữ trừ khi bị bất ngờ hoặc cảm thấy bị đe dọa. Chúng là loài động vật nhút nhát, thích sống ẩn mình trong những khu rừng sâu, ít khi xuất hiện trước mặt con người.
Nếu bạn muốn tìm dấu vết của gấu nâu Ussuri trong mùa đông Hokkaido, hãy chú ý quan sát dấu chân lớn hoặc phân của chúng trên tuyết. Đây là những dấu hiệu hiếm hoi cho thấy sự hiện diện của loài động vật to lớn này trong khu rừng. Mặc dù ít gặp, gấu nâu Ussuri đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái rừng Hokkaido, góp phần duy trì sự cân bằng tự nhiên.
10. Khỉ tuyết: “Vua tắm onsen” giữa trời đông
Sẽ thật thiếu sót nếu không nhắc đến loài khỉ tuyết khi nói về thế giới động vật hoang dã mùa đông của Nhật Bản. Khác với các loài vật khác trong danh sách này (đa phần ở Hokkaido), khỉ tuyết không có ở Hokkaido, mà cư trú trong những khu rừng bên ngoài suối nước nóng Yudanaka ở tỉnh Nagano, thuộc đảo Honshu.
Tại đây, những chú khỉ thông minh địa phương đã “phát hiện” ra niềm vui của việc tắm onsen để giữ ấm cơ thể trong mùa đông giá lạnh. Hình ảnh hàng đàn khỉ tuyết thư giãn, ngâm mình trong làn nước nóng bốc hơi nghi ngút, xung quanh là tuyết trắng xóa đã trở thành biểu tượng độc đáo của mùa đông Nhật Bản, thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới. Khỉ tuyết không chỉ tắm onsen để giữ ấm mà còn để thư giãn, giao tiếp và củng cố mối quan hệ xã hội trong đàn. Việc quan sát khỉ tuyết tắm onsen là một trải nghiệm thú vị và độc đáo, mang đến những góc nhìn mới lạ về thế giới động vật hoang dã.
Mùa đông Nhật Bản không chỉ có tuyết trắng và 温泉 (onsen – suối nước nóng) mà còn là mùa của những điều kỳ diệu trong thế giới động vật hoang dã. Từ vẻ đẹp thanh tao của sếu đầu đỏ, sự dũng mãnh của đại bàng biển Steller đến vẻ đáng yêu của sóc bay Ezo và khỉ tuyết nghịch ngợm, tất cả tạo nên một bức tranh thiên nhiên mùa đông Nhật Bản vô cùng sống động và cuốn hút. Hokkaido và Nagano, với hệ sinh thái động vật mùa đông phong phú, chắc chắn là điểm đến không thể bỏ qua cho những ai yêu thiên nhiên và đam mê khám phá.