Dưới tán rừng cypress xanh thẳm, bên dòng sông Isuzu lấp lánh như chuỗi ngọc, Thần cung Ise ở tỉnh Mie, Nhật Bản, từ lâu đã được tôn vinh là “trái tim linh thiêng” của dân tộc. Mỗi 20 năm, nơi đây lại khởi động một hành trình kỳ diệu mang tên Shikinen Sengu – nghi lễ tái thiết các công trình đền thờ và di dời các vị thần đến ngôi đền mới. Vào ngày 2/5/2025, khi những cơn mưa mù mịt phủ xuống Nội cung (Naiku), nghi lễ Yamaguchi đã mở đầu cho chu kỳ thứ 63 của truyền thống 1.300 năm tuổi này, đánh dấu một chương mới trong câu chuyện về sự tái sinh, vô thường và vĩnh cửu. Khác với những điểm đến du lịch nổi tiếng như Kyoto hay Tokyo, Thần cung Ise và Shikinen Sengu mang đến một trải nghiệm độc đáo, nơi du khách không chỉ chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc mà còn chạm vào tinh thần Tokowaka – sự trường tồn qua đổi thay – và cảm nhận mối liên kết sâu sắc giữa con người, thiên nhiên và thần linh.
Nguồn gốc huyền thoại: Cội rễ của thần cung Ise
Thần cung Ise, hay Ise Jingu, không chỉ là một ngôi đền mà là một quần thể gồm 125 đền thờ, với trung tâm là Naiku (Nội cung), nơi thờ nữ thần mặt trời Amaterasu Omikami – tổ tiên huyền thoại của Hoàng gia Nhật Bản – và Geku (Ngoại cung), nơi thờ thần nông nghiệp Toyouke no Omikami. Theo Nihon Shoki, khoảng 2.000 năm trước, công chúa Yamatohime-no-Mikoto đã chu du qua nhiều vùng đất để tìm nơi an nghỉ vĩnh viễn cho nữ thần Amaterasu. Sau 20 năm, bà dừng chân tại Ise, nơi nữ thần phán rằng: “Đây là vùng đất thanh bình, ta muốn ngự trị nơi này.” Để đánh dấu, công chúa đặt 50 chiếc chuông thần, khiến dòng sông nơi đây được gọi là Isuzu – “năm mươi chuông”.
Từ thế kỷ thứ 7, dưới triều nữ hoàng Jito, nghi lễ Shikinen Sengu ra đời, bắt đầu từ năm 690 tại Naiku và 692 tại Geku. Đây không chỉ là việc xây dựng lại đền thờ, mà là một triết lý sâu sắc của Thần đạo Shinto: tái sinh để duy trì sự tinh khiết và sức sống thiêng liêng. Qua 1.300 năm, với 62 chu kỳ trước đó, Shikinen Sengu đã trở thành biểu tượng của sự vĩnh cửu trong đổi thay, một giá trị văn hóa hiếm có trên thế giới.
Shikinen Sengu 2025: Khởi đầu một chu kỳ tái sinh
Ngày 2/5/2025, dưới bầu trời mây mù và cơn mưa lất phất, Nội cung Naiku rực rỡ trong không khí thiêng liêng của lễ Yamaguchi. Khi tiếng trống hiệu lệnh vang lên, các Kannushi (Thần chủ) trong trang phục trắng tinh khôi, cùng những đứa trẻ monoimi – biểu tượng của sự thuần khiết – bước ra, cúi lạy trước chính điện. Nghi thức Kyozen-no-gi (dâng cỗ) được thực hiện, với các món cỗ được chuẩn bị tỉ mỉ để dâng lên thần linh, cầu mong sự bình an cho hành trình dài phía trước.
Tiếp theo, một đoàn người dẫn đầu bởi các miyadaiku – những nghệ nhân xây dựng đền thờ – xuất hiện trong lễ phục xanh thẳm, tay cầm cờ mitegura ngũ sắc rực rỡ. Họ bước vào sân lễ, mang theo không khí trang nghiêm nhưng cũng đầy sức sống, như thể chính linh hồn của khu rừng cypress đang hòa quyện vào nghi thức. Buổi lễ kéo dài hai giờ, kết thúc bằng nghi thức cắt cỏ và cầu nguyện của các monoimi, đảm bảo việc đốn cây cho đền mới diễn ra an toàn. Một nghi lễ tương tự cũng được tổ chức tại Ngoại cung Geku, nơi các vị thần được thanh tẩy và chuẩn bị cho hành trình tái sinh.
Đêm xuống, lễ Kimoto diễn ra trong ánh sáng huyền ảo của những ngọn đuốc. Sau khi thanh tẩy bản thân, các Kannushi và monoimi bước vào sân lễ, thắp lên những chiếc đèn lồng lung linh. Tại đây, các monoimi dùng rìu thiêng để đốn cây, tạo ra cột trung tâm – shin-no-mihashira – nằm dưới sàn chính điện của đền mới. Lễ Kimoto, kín đáo và không có sự tham gia của công chúng, như một lời thì thầm giữa con người và thần linh, cầu nguyện cho quá trình xây dựng diễn ra suôn sẻ.
Hành trình 8 năm: Sự kỳ công của Shikinen Sengu
Shikinen Sengu không chỉ là một nghi lễ, mà là một hành trình kéo dài 8 năm, với hơn 30 nghi thức và sự tham gia của hàng ngàn người, từ nghệ nhân, thần chủ đến người dân địa phương. Quá trình này được chia thành ba giai đoạn chính:
-
Chuẩn bị gỗ: Gỗ cypress từ rừng Jingu-rin và các khu vực như Kiso, Nagano, được chọn lọc kỹ lưỡng. Mỗi cây được đốn trong các nghi lễ như Yamaguchi-sai và Misomahajime-sai, sau đó ngâm trong nước hai năm để loại bỏ dầu, rồi phơi khô một năm trước khi chế tác. Cần tới 14.000 khúc gỗ và 25.000 bó cỏ tranh để tái thiết hơn 170 công trình, từ chính điện đến cổng torii.
-
Xây dựng đền mới: Các đền thờ được dựng lại trên một khu đất liền kề, theo phong cách Shinmei-zukuri – kiến trúc cổ nhất Nhật Bản, với mái tranh, cột gỗ chôn thẳng vào đất và không dùng đinh. Các nghi thức như Ujibashi Watarihajime-shiki (khánh thành cầu Uji) và Kawaharai-shiki (lót đá trắng quanh đền) có sự tham gia của người dân, tạo nên không khí cộng đồng sôi động.
-
Di dời thần linh: Đỉnh cao là Sengyo-no-gi, khi gương thần Yata no Kagami – biểu tượng của Amaterasu – được chuyển từ đền cũ sang đền mới trong bóng tối, dưới sự chứng kiến của các thần chủ và sứ giả Hoàng gia. Nghi thức này, diễn ra vào tháng 10 năm cuối chu kỳ, mang ý nghĩa tái sinh năng lượng thiêng liêng.
Chu kỳ thứ 63, bắt đầu từ 2025, sẽ kết thúc vào năm 2033, khi Naiku và Geku hoàn toàn đổi mới, nhưng vẫn giữ nguyên thiết kế từ thời cổ đại. Điều này không chỉ bảo tồn kiến trúc mà còn truyền tải kỹ thuật xây dựng qua các thế hệ, một di sản sống động hiếm có.
Ý nghĩa văn hóa: Tái sinh, vô thường và bền vững
Shikinen Sengu không chỉ là nghi lễ tôn giáo, mà là hiện thân của triết lý Tokowaka – “vĩnh cửu trong sự trẻ trung”. Bằng cách tái thiết đền thờ, người Nhật tin rằng họ làm mới năng lượng của thần linh, giữ cho Amaterasu và Toyouke luôn hiện diện trong sự tinh khiết. Triết lý này phản ánh quan niệm Shinto về vô thường, nơi mọi thứ đều thay đổi, nhưng qua đổi thay, sự trường tồn được duy trì.
Nghi lễ cũng thể hiện sự hòa hợp với thiên nhiên. Gỗ cypress được lấy từ rừng bền vững, với kế hoạch trồng rừng 200 năm để đảm bảo tự cung tự cấp. Sau mỗi chu kỳ, gỗ từ đền cũ được tái sử dụng cho các đền khác hoặc cổng torii, như cột chính của Naiku được dùng cho cầu Uji. Điều này không chỉ bảo tồn tài nguyên mà còn truyền tải tinh thần Junkan (tuần hoàn), một giá trị bền vững hiện đại bắt nguồn từ truyền thống cổ xưa.
Shikinen Sengu còn là cầu nối cộng đồng. Từ nghi thức Okihiki, khi người dân kéo gỗ qua sông, đến Oshiraishi-mochi, khi họ lót đá trắng quanh đền, mỗi người đều góp phần vào hành trình thiêng liêng. Những bài hát truyền thống, như bài kiyari được hát trong lễ kéo gỗ, đã được hồi sinh qua các thế hệ, như câu chuyện về ông Yoshisuke Ohkawa, người nhớ lại giai điệu từ khi còn bé để dạy lại cho thế hệ sau.
Tại sao thần cung Ise và Shikinen Sengu là điểm đến độc đáo?
Khác với những điểm đến du lịch như Fushimi Inari với hàng ngàn cổng torii đỏ rực hay Asakusa nhộn nhịp, Thần cung Ise mang đến một trải nghiệm tĩnh lặng, sâu sắc và gần gũi với cội nguồn Nhật Bản. Dưới đây là những lý do khiến Ise và Shikinen Sengu trở thành điểm đến không thể bỏ qua:
-
Trái tim Shinto: Là nơi thờ nữ thần Amaterasu, Ise Jingu được xem là “nhà của linh hồn Nhật Bản”. Du khách có thể cảm nhận sự thiêng liêng qua dòng sông Isuzu, cầu Uji và không khí thanh tịnh của rừng cypress.
-
Kiến trúc Shinmei-zukuri: Phong cách đơn giản, không đinh, với mái tranh và cột gỗ chôn thẳng, là hiện thân của sự thuần khiết và cổ xưa, khác biệt hoàn toàn với các công trình đá vĩnh cửu ở phương Tây.
-
Triết lý tái sinh: Shikinen Sengu là minh chứng cho sự trường tồn qua đổi thay, mang đến bài học về vô thường và bền vững, hiếm có ở bất kỳ nền văn hóa nào.
-
Trải nghiệm cộng đồng: Dù không thể tham gia các nghi thức kín như Sengyo-no-gi, du khách có thể chứng kiến các sự kiện công cộng như Okihiki hay lót đá, hòa mình vào tinh thần đoàn kết của người dân Ise.
Hành trình khám phá thần cung Ise
Để trải nghiệm Shikinen Sengu, hãy đến Ise từ nay đến 2033, khi các nghi thức diễn ra rải rác. Bắt đầu tại Naiku, nơi bạn có thể rửa tay tại Temizusha bên sông Isuzu, cầu nguyện trước chính điện và cảm nhận sự thanh tịnh. Tiếp tục đến Geku, cách đó 6km, để chiêm ngưỡng kiến trúc Shinmei-zukuri và tham quan Sengukan Museum, nơi trưng bày mô hình đền và các báu vật thiêng liêng. Nếu may mắn, bạn có thể bắt gặp các nghi thức như Okihiki hoặc Ujibashi Watarihajime-shiki, nơi người dân kéo gỗ hoặc khánh thành cầu Uji.
Ngoài ra, khám phá Oharaimachi và Okageyokocho, hai con phố cổ gần Naiku, với các cửa hàng bán đặc sản như Ise udon và đồ lưu niệm thủ công. Đừng bỏ lỡ Meoto Iwa, cặp đá vợ chồng cách Ise 20km, biểu tượng của tình yêu vĩnh cửu. Thời điểm lý tưởng để thăm Ise là sáng sớm hoặc chiều tà, khi không khí mát mẻ và ít đông đúc, đặc biệt trong Tuần lễ Vàng hoặc tháng 10, khi các lễ hội diễn ra sôi nổi.
Để đến Ise, hãy đi tàu Shinkansen từ Tokyo đến Nagoya, sau đó chuyển sang tàu địa phương đến Iseshi Station. Từ đây, xe buýt hoặc đi bộ sẽ đưa bạn đến Naiku và Geku. Nếu có Japan Rail Pass, bạn có thể tiết kiệm chi phí đáng kể.
Shikinen Sengu – Linh hồn của sự tái sinh
Shikinen Sengu tại Thần cung Ise không chỉ là một nghi lễ, mà là một hành trình đưa du khách chạm vào cội rễ của văn hóa Nhật Bản. Từ tiếng trống vang trong lễ Yamaguchi, ánh đèn lồng lung linh trong lễ Kimoto, đến hình ảnh những cánh diều bay trên bầu trời, mỗi khoảnh khắc đều kể câu chuyện về sự tái sinh, vô thường và vĩnh cửu. Trong thế giới hiện đại, nơi mọi thứ thay đổi nhanh chóng, Ise Jingu và Shikinen Sengu nhắc nhở chúng ta về giá trị của sự bền vững, kết nối và lòng tôn kính với thiên nhiên.
Hãy lên kế hoạch đến Ise, nơi bạn sẽ tìm thấy không chỉ một ngôi đền, mà là một thế giới của thần linh, truyền thống và những bài học vượt thời gian. Dù chỉ là một du khách, bạn cũng sẽ cảm nhận được nhịp đập của “trái tim Nhật Bản” và mang về những ký ức không thể nào quên.