Nhật Bản là có một bề dày văn hóa truyền thống thú vị và bí ẩn để khám phá. Một trong những bí ẩn đó chính là Oniwaban – đội điệp viên dưới thời Mạc phủ Tokugawa.
Oniwaban (hay: Niwaban) là nhóm điệp viên ngầm thuộc Chính quyền Mạc phủ, được thành lập bởi Tokugawa Yoshimune, Shogun thứ 8 của chế độ Mạc phủ Tokugawa. Họ nằm dưới quyền chỉ huy trực tiếp của Shogun (Tướng quân) và đảm trách các hoạt động tình báo bí mật.
Trên hình thức, công việc của Oniwaban là bảo vệ Thành Edo và những người sinh sống bên trong lâu đài, tuần tra các khu đất xung quanh, kiểm tra và để mắt đến từng thợ thủ công, nghệ sĩ hoặc thầy dạy võ được phép sống ở gần khu vực lâu đài. Tuy nhiên, nhiệm vụ chính của họ lại là thu thập thông tin tình báo và thực hiện các hoạt động bí mật cho Shogun. Mặc dù nghe qua, công việc này có vẻ khá hấp dẫn, nhưng thực tế những gì họ làm chủ yếu lại là truyền đạt tin tức, tin đồn xuất hiện xung quanh Edo và thỉnh thoảng ngụy trang để tham gia các cuộc thị sát của Mạc phủ, kiểm tra xem có lãnh chúa địa phương nào có ý định bạo loạn hay không.
Mỗi báo cáo của đội Oniwaban đều được viết rất cẩn thận, chỉn chu, được kiểm tra chéo giữa các thành viên để đảm bảo tính chính xác tuyệt đối. Khi một Oniwaban phải đi làm nhiệm vụ bí mật, thì lý do vắng mặt của họ sẽ được ghi chép trong hồ sơ chính thức của lâu đài là nghỉ phép do đau ốm. Họ có vẻ giống với thám tử James Bond phiên bản phong kiến. Và chính Oniwaban là những người tạo ảnh hưởng sâu sắc, lâu dài đến hình ảnh Ninja thời hiện đại.
Các hoạt động của Oniwaban là cực kỳ bí mật. Họ có rất nhiều quy định nghiêm ngặt như: cấm tương tác với dân thường, và hầu hết Oniwaban là hậu duệ của những vệ sĩ đầu tiên được Shogun Yoshimune đưa đến lâu đài Edo từ miền Kishu. Không một người ngoại đạo nào được tuyển vào hàng ngũ Oniwaban khiến cho họ đã kín tiếng lại càng chìm dần vào bóng tối hơn và khá giống với Ninja.
Chính vì sự bí ẩn này mà vào giữa thế kỷ XIX, trong sự hỗn loạn của giai đoạn Mạc Mạt – Bakumatsu (những năm cuối cùng của thời Edo, khi chế độ Mạc phủ Tokugawa sắp sụp đổ), xuất hiện nhiều tin đồn rằng các Oniwaban đã được cử sang Hoa Kỳ để do thám phe đối lập và cả người Mỹ.
Là một hình tượng mang đầy màu sắc bí ẩn, ngày nay, Oniwaban trở thành nguồn cảm hứng lớn lao cho các nhà làm phim, họa sĩ Manga/Anime của “xứ sở hoa anh đào”. Trong thế giới phim ảnh, đội điệp viên mật Oniwaban trở thành nhân vật chính trong loạt phim truyền hình “Oedo Sosamo” trên đài Tokyo TV từ năm 1970 đến năm 1992, hay “Shogun no Onmitsu! Kage Juuhachi” lên sóng trong năm 1996 trên đài Asahi TV, hoặc bộ phim Oniwaban (tựa Anh: Demon Spies) ra mắt năm 1974. Oniwaban cũng xuất hiện trong loạt Manga/Anime “Ga-rei” được viết và minh họa bởi Hajime Segawa, “Gintama” của tác giả Hideaki Sorachi hay trong “One Piece”, Oniwaban xuất hiện và làm việc dưới trướng Shogun Orochi. Một số tác phẩm khác lại khai thác khía cạnh cuộc sống của Oniwaban sau khi chế độ Mạc phủ Tokugawa tan rã, chẳng hạn như trong loạt Manga/Anime “Rurouni Kenshin” xuất hiện nhóm Oniwaban thất nghiệp bao gồm Aoshi Shinomori, Beshimi, Hyottoko, Okina, Shikijou, Makimachi Misao,… Và trong loạt Anime “Sailor Moon”, tên nhân vật phản diện Oniwabandana cũng được lấy cảm hứng từ Oniwaban.
Nếu có dịp du lịch Nhật Bản, du khách hãy dành một chút thời gian tìm hiểu về lịch sử Nhật Bản cũng như về Oniwaban thời xưa nhé! Chúc du khách có một chuyến đi vui vẻ và đầy thú vị!