Hình ảnh những chú hạc giấy ắt hẳn không còn xa lạ với phần lớn chúng ta. Hạc giấy tuy nhỏ bé nhưng là biểu tượng của sự khát khao hòa bình, êm ấm đối với người dân Nhật Bản.
Senbazuru là hạc giấy được gấp theo Origami, được biết đến như một trong những món quà ở Nhật Bản gửi gắm mong ước bình an, chiến thắng… Bên cạnh đó, nhắc đến hạc giấy mọi người thường nghĩ đến Công viên Tưởng niệm Hòa bình Hiroshima, nơi có quan hệ mật thiết với Senbazuru với mong ước về hòa bình.
Nguồn gốc chính xác của Senbazuru vẫn chưa được biết nhưng được cho là có từ thời Edo. Vào thời kỳ này, Origami – nghệ thuật gấp giấy Nhật Bản trở nên phổ biến trong dân chúng.
Từ xa xưa ở Nhật Bản, Hạc đã là “loài chim hỷ” vì thế mà người ta mới bắt đầu gấp những con hạc giấy như vậy. Một nghìn con hạc giấy với một nghìn lời chúc mừng cũng được cho là khởi đầu của những điều tốt đẹp. Rồi cũng từ đó mà người Nhật xưa nghĩ rằng nếu gấp hạc giấy thì có thể kéo dài tuổi thọ.
Biểu tượng chim hạc trong văn hóa Nhật Bản
Chim hạc (còn được gọi là sếu đầu đỏ) được gọi là hạc Tancho. Chữ “Tan” trong Tancho nghĩa là màu đỏ, chữ “cho” có nghĩa là “chỏm lông trên đầu”. Đây cũng là loài chim lớn nhất và là biểu tượng của “đất nước mặt trời mọc”.
Hạc Tancho là cái tên mang tính trang trọng, cao quý. Thông thường, người Nhật thường dùng “tsuru” mỗi khi nhắc đến loài chim cao quý này. Vào tuổi trưởng thành, chúng kết bạn với nhau và không bao giờ rời xa nhau, nhưng khi một trong hai chết, con còn lại sống cô độc suốt đời. Chính vì thế, chim hạc được xem là biểu tượng của lòng thủy chung, son sắt, sự hòa hợp của cuộc sống vợ chồng.
Chim hạc, bên cạnh đó, cũng là biểu tượng của sự trường thọ. Vòng đời của hạc thường 30-60 năm. Đây là loài lông vũ có tuổi thọ cao nhất trong họ nhà chim. Từ xa xưa, nước Nhật và các nước phương Đông khác xem hạc là con vật linh thiêng biểu tượng cho sự trường thọ. Hạc cũng là đề tài chủ đạo trên các bức tranh giấy cuộn dùng để trang trí ở Nhật Bản.
Trong văn hóa Nhật Bản, chim hạc còn là biểu tượng của lòng biết ơn sâu sắc. Tương truyền, có một ông lão nhân hậu gặp phải một con hạc đang mắc bẫy, ông đã giải thoát cho con vật đáng thương ấy. Không lâu sau, trong đêm tuyết rơi nặng hạt, có một cô gái xinh đẹp đến gõ cửa nhà của vợ chồng ông lão. Cô nói mình bị lạc đường nên muốn tá túc lại đây.
Ngày ngày, cô gái tự giam mình trong phòng để dệt vải. Sau đó đưa cho vợ chồng ông lão đem đi bán. Không lâu sau, vợ chồng ông lão phát hiện cô gái ngày đêm dệt vải chính là con hạc ông lão đã cứu lúc trước. Nó từ biệt ông lão và bay về trời sau khi đã báo đáp ân tình bằng những thước vải được dệt từ những sợi lông mịn màng của nó.
Hạc giấy – biểu tượng của sự khát khao hòa bình, êm ấm
Nếu chim hạc – trong văn hóa truyền thống của người Nhật, được xem là biểu tượng của sự may mắn và trường thọ thì hạc giấy là biểu tượng của sự khát khao hòa bình, êm ấm.
Chắc ai cũng đã từng đọc về một câu chuyện về cô bé 12 tuổi bị nhiễm bức phóng xạ từ bom nguyên tử hạt nhân ở Hiroshima là Sadako Sasaki. Mang trong mình căn bệnh ung thư máu trắng mà còn phải sống trong hoàn cảnh chiến tranh. Nhưng với nghị lực phi thường của mình cô bé vẫn ung dung ngồi gấp những con hạc giấy nhỏ bé với điều ước thế giới hãy hòa bình.
Hình ảnh cô gái nhỏ bé ngồi cạnh khung cửa sổ và không ngừng gấp hạc đã làm rung động bao nhiêu trái tim của con người. 644 là con số cuối cùng mà Sadako Sasaki để lại vì cô quá yếu và không thể gấp được nữa đó cũng là ngày cô rời khỏi thế giới.
Câu chuyện của Sadako Sasaki đã được người dân Hiroshima biết đến rộng rãi và dần dần được lan truyền trên toàn thế giới. Để tưởng nhớ hành động của cô bé, mọi người đã chung tay hoàn thành ước nguyện gấp 1.000 con hạc cho cô bé và điều bất ngờ cũng xảy đến thế giới cũng đã yên bình.
Và cũng sau đó, Tượng đài nạn nhân trẻ em trong vụ nổ bom nguyên tử được xây dựng. Sadako Sasaki và hạc giấy mà cô bé gấp được coi là “biểu tượng của phi hạt nhân” và “biểu tượng của hòa bình”.
Kể từ ấy người ta tương truyền rằng khi một ai đó gấp được 1.000 con hạc giấy thì điều ước sẽ thành hiện thực. Câu chuyện này cũng là nguồn cảm hứng to lớn của những nhà thơ nhà văn sau này.
Ngày nay, những chú hạc giấy còn được dùng làm vật trong nhà, treo trên cửa càng góp phần thêm lung cho những điều ước ngây ngô của trẻ thơ, người ta còn dựng lại một chiếc cần cẩu được phủ đầy bằng những xâu chuỗi hạc đầy màu sắc.
Nếu có cơ hội du lịch Nhật Bản, du khách hãy tìm mua Senbazuru để làm món quà ý nghĩa dành tặng cho người thân và bạn bè của mình nhé!