Du lịch Nhật Bản luôn là hành trình đầy mê hoặc, từ những ngôi đền cổ kính ở Kyoto đến thiên nhiên hùng vĩ ở Hokkaido. Nhưng bạn có biết rằng, ẩn sâu trong lịch sử đất nước mặt trời mọc là một truyền thống độc đáo: xăm miệng của người Ainu – dân tộc bản địa ở miền Bắc Nhật Bản? Trái ngược với định kiến hiện đại về hình xăm, văn hóa xăm miệng (Sinuye) của người Ainu không chỉ là nghệ thuật mà còn là biểu tượng tâm linh, đánh dấu sự trưởng thành và vẻ đẹp của phụ nữ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá nguồn gốc, ý nghĩa và cách trải nghiệm di sản này qua lăng kính du lịch Nhật Bản.
Vì sao văn hóa Ainu là điểm nhấn du lịch Nhật Bản?
Khi nhắc đến du lịch Nhật Bản, bạn có thể nghĩ ngay đến hoa anh đào, sushi hay suối nước nóng onsen. Nhưng nếu muốn khám phá một góc văn hóa ít người biết đến, hãy đặt chân đến Hokkaido, nơi người Ainu – hậu duệ của nền văn minh Jomon cổ đại – đã để lại dấu ấn độc đáo với truyền thống xăm miệng. Không giống hình xăm hiện đại thường bị kỳ thị ở Nhật Bản, Sinuye của người Ainu là biểu tượng của sức mạnh, vẻ đẹp và kết nối tâm linh. Với hơn 30 triệu du khách quốc tế dự kiến đến Nhật Bản năm 2025, các điểm đến như Bảo tàng và Công viên Quốc gia Ainu Upopoy ở Shiraoi đang trở thành tâm điểm của du lịch bền vững, thu hút những ai yêu thích văn hóa bản địa.
Người Ainu và truyền thống xăm miệng
Nguồn gốc văn hóa xăm miệng Ainu
Người Ainu, dân tộc bản địa chủ yếu sinh sống ở đảo Hokkaido, từng xem xăm hình như một nghi lễ thiêng liêng. Sinuye không chỉ là nghệ thuật trang trí mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Theo các tài liệu lịch sử, phụ nữ Ainu được xăm từ khi còn nhỏ để đánh dấu các giai đoạn trưởng thành, đặc biệt là sự sẵn sàng cho hôn nhân và hành trình sang thế giới bên kia.
-
Bắt đầu từ tuổi thơ: Khi các bé gái 5-6 tuổi, những họa tiết hình học như đường kẻ hay vòng tròn được xăm lên mu bàn tay và cánh tay. Những hoa văn này, lấy cảm hứng từ thiên nhiên, được tin là bùa hộ mệnh, bảo vệ khỏi tà ma và bệnh tật.
-
Nghi lễ xăm miệng: Từ 12-13 tuổi, các thiếu nữ bắt đầu được xăm quanh miệng, khởi đầu bằng một chấm nhỏ trên môi trên. Qua vài năm, họa tiết mở rộng thành đường viền uốn lượn, tạo hình như một nụ cười vĩnh cửu – biểu tượng của vẻ đẹp và sức mạnh nữ tính.
Ý nghĩa tâm linh của Sinuye
Trong văn hóa Ainu, hình xăm không chỉ để làm đẹp mà còn là cầu nối với thế giới thần linh. Người Ainu tin rằng Sinuye giúp phụ nữ giao tiếp với các vị thần, đảm bảo sự thịnh vượng cho gia đình và cộng đồng. Đặc biệt, xăm miệng là điều kiện gần như bắt buộc để kết hôn, bởi nó tượng trưng cho sự trưởng thành và khả năng làm mẹ. Theo Romyn Hitchcock, nhà dân tộc học thế kỷ 19, việc chịu đựng đau đớn khi xăm được xem là bài kiểm tra sức mạnh, chuẩn bị cho phụ nữ Ainu đối mặt với những thử thách lớn hơn như sinh nở.
Quy trình xăm miệng: Nghệ thuật đầy đau đớn nhưng thiêng liêng
Nghi lễ xăm của người Ainu là một trải nghiệm đầy cảm xúc, được thực hiện bởi những phụ nữ lớn tuổi – những nghệ nhân dày dạn kinh nghiệm. Dụng cụ chính là makiri, một con dao nhỏ sắc bén làm từ thép hoặc đá (trong thời kỳ cổ đại). Quy trình bao gồm:
-
Chuẩn bị: Vết cắt được thực hiện cẩn thận để kiểm soát độ sâu. Máu được lau bằng vải ngâm tro gỗ tần bì – một chất khử trùng tự nhiên.
-
Tạo màu: Muội than từ đáy nồi được chà vào vết cắt để tạo màu đen bền vững.
-
Tâm linh: Thợ xăm hát hoặc khấn vái, truyền sức mạnh thần thánh vào từng đường nét.
-
Đau đớn và ý nghĩa: Quá trình có thể gây sốt, sưng tấy, nhưng người Ainu tin rằng nỗi đau này rèn luyện tinh thần, chuẩn bị cho các cô gái bước vào đời sống hôn nhân.
Sự cấm đoán và hồi sinh của Sinuye trong du lịch Nhật Bản
Lệnh cấm và cuộc chiến bảo vệ bản sắc
Vào cuối thế kỷ 18, chính quyền Nhật Bản bắt đầu áp đặt lệnh cấm xăm hình để đồng hóa người Ainu. Năm 1871, Ủy ban Phát triển Hokkaido chính thức gọi Sinuye là “tập tục tàn nhẫn”. Điều này khiến người Ainu đau khổ, bởi họ tin rằng thiếu hình xăm, linh hồn phụ nữ sẽ không được các vị thần chấp nhận. Một báo cáo từ năm 1880 ghi lại rằng người Ainu đã “khóc than” trước lệnh cấm, nhưng họ vẫn bí mật duy trì truyền thống trong nhiều thập kỷ.
Hồi sinh qua du lịch văn hóa
Ngày nay, khi du lịch Nhật Bản bùng nổ, văn hóa Ainu đang được phục hồi mạnh mẽ. Phụ nữ Ainu không còn xăm thật, nhưng họ vẽ họa tiết Sinuye bằng trang điểm trong các lễ hội như Iomante (lễ tiễn gấu thiêng) để tôn vinh tổ tiên. Bảo tàng và Công viên Quốc gia Ainu Upopoy, mở cửa năm 2020 tại Shiraoi, Hokkaido, là điểm đến lý tưởng để trải nghiệm di sản này. Du khách có thể:
-
Xem triển lãm ảnh tư liệu về phụ nữ Ainu với nụ cười xăm đặc trưng.
-
Tham gia workshop vẽ họa tiết Sinuye bằng trang điểm an toàn.
-
Thưởng thức biểu diễn múa và nhạc cụ truyền thống như mukkuri.
-
Khám phá nhà chise – ngôi nhà mái cỏ truyền thống của người Ainu.
Tại sao du lịch Nhật Bản nên bao gồm văn hóa Ainu?
Trải nghiệm độc đáo tại Hokkaido
Hokkaido không chỉ nổi tiếng với tuyết trắng và hải sản tươi ngon, mà còn là nơi lưu giữ linh hồn của người Ainu. Thêm Upopoy vào hành trình du lịch Nhật Bản của bạn để khám phá một góc lịch sử ít được biết đến. Chỉ cách Sapporo một giờ xe, Upopoy mang đến trải nghiệm chân thực với các tour hướng dẫn chuyên sâu, giúp bạn hiểu rõ hơn về sự đa dạng văn hóa của Nhật Bản.
Kết nối với cộng đồng Ainu hiện đại
Dù chỉ còn khoảng 25.000 người Ainu tại Hokkaido, cộng đồng này đang nỗ lực bảo tồn ngôn ngữ, âm nhạc và truyền thống. Du lịch Nhật Bản đến các điểm như Upopoy không chỉ giúp bạn khám phá lịch sử mà còn góp phần hỗ trợ kinh tế địa phương. Mua quà lưu niệm như đồ dệt attush hoặc tham gia lớp học nấu ăn Ainu là cách tuyệt vời để ủng hộ di sản này.
Lên kế hoạch du lịch Nhật Bản với văn hóa Ainu
Văn hóa xăm miệng Ainu là minh chứng cho sự phong phú của Nhật Bản – một đất nước không chỉ có công nghệ hiện đại mà còn lưu giữ những câu chuyện cổ xưa. Từ những vết cắt đau đớn đến nụ cười trang điểm rạng rỡ, Sinuye kể về sự kiên cường và bản sắc của người Ainu. Nếu bạn đang tìm kiếm một hành trình du lịch Nhật Bản ý nghĩa, hãy ghé Hokkaido, khám phá Upopoy và hòa mình vào lễ hội Ainu. Đừng quên chia sẻ trải nghiệm của bạn để lan tỏa câu chuyện này!
Lên kế hoạch chuyến đi Hokkaido ngay hôm nay! Đặt vé tham quan Upopoy qua website chính thức hoặc tham gia tour của các công ty như AIR GO để có trải nghiệm chuyên sâu. Bạn đã từng nghe về văn hóa Ainu chưa? Hãy để lại bình luận và chia sẻ kế hoạch du lịch Nhật Bản của bạn!