Nhật Bản là quê hương của chú mèo chiêu tài Maneki Neko. Đây là một loại bùa may mắn được biết đến rộng rãi trong đời sống của người dân Nhật Bản. Người ta thường bày chúng ở quầy thu ngân hoặc trước cửa những cửa hàng, tiệm ăn, cửa hàng trò chơi… với ý nghĩa để mời khách tới.
Cho đến nay, vẫn chưa có ai biết được nguồn gốc chính xác của “mèo chiêu tài” Maneki Neko, thậm chí vẫn còn có rất nhiều tranh cãi về chúng. Có người nói rằng chúng xuất phát từ Tokyo, có người lại nói nguồn gốc của Maneki Neko là từ Osaka. Tuy nhiên, mọi người đều đồng tình rằng Maneki Neko gắn liền với câu chuyện về ngôi đền Gotokuji trong thời Edo (1603-1867).
Truyện kể rằng, ngày xưa có một vị sư sống trong một ngôi đền nhỏ phía Tây Tokyo cùng với một chú mèo tên là Tama. Với tấm lòng bao dung, vị sư luôn chăm sóc mèo Tama chu đáo du cuộc sống rất khó khăn. Rồi đến một hôm, vị sư này nói với chú mèo rằng: “Nếu biết ơn ta, hay giúp ngôi đền được khang trang hơn”. Nhiều tháng sau đó, vào một buổi chiều hè, ông nghe âm thanh ồn ào ngoài cổng. Ông nhìn ra ngoài thấy nhiều samurai đang tiến về phía đền. Họ nói với vị sư rằng chú mèo Tama đang vẫy gọi họ đến đây khi họ chuẩn bị đi ngang qua đây. Đúng lúc đó, một cơn bão kéo đến, rồi bỗng nhiên một tia chớp giáng xuống cái cây họ vừa đứng trước đó. Các samurai tin rằng, nhờ chú mèo giúp đỡ mà họ mới thoát nạn. Họ đã cùng nhau quyên góp tiền xây dựng lại ngôi đền. Từ khi câu chuyện này được nhiều người biết đến, ngôi đền trở thành một nơi nổi tiếng và giàu có, đồng thời đổi tên thành Gotokuji năm 1697. Một thời gian sau đó, chú mèo Tama chết, chú mèo được chôn cất trong khu dành riêng cho loài mèo ở bên trong đền. Để tưởng nhớ chú mèo Tama trung thành, bức tượng Maneki Neko đã được xây lên và từ đó mèo thần tài ra đời.
Xã hội Nhật còn lưu truyền một câu chuyện đời thường khác: Có ông chủ một cửa tiệm nghèo nhìn thấy chú mèo sắp chết đói nên thương xót mang về nuôi. Để báo ơn, mỗi ngày chú mèo ngồi trước cửa hiệu, vẫy tay mời khách vào mua hàng. Chẳng mấy chốc, cửa hiệu buôn bán rất phát đạt. Từ đó, những bức tượng mèo vẫy tay ra đời và trở thành biểu tượng may mắn của những người buôn bán.
Những bức tượng Maneki Neko thường được làm từ gốm hoặc nhựa. Thậm chí ngày nay người dân Nhật Bản còn sản xuất được những chú mèo có thể vẫy chân lên xuống như thật.
Mèo Maneki thường được trang trí với một chiếc vòng có gắn lục lạc vàng và yếm đeo trên cổ. Theo nhiều người thì cách trang trí này mô phỏng theo cách mà những hộ gia đình giàu có tại Nhật Bản xưa thường cho mèo của họ mặc.
Maneki Neko còn được tạo hình với một tay giơ lên vẫy, tay còn lại cầm một miếng vàng lá. Tuy nhiên, tay vẫy của chú mèo này cũng mang những ý nghĩa khác nhau. Mèo vẫy chân trái có ý mời khách tới, mèo vẫy chân phải mang đến may mắn, tiền tài, còn những chú mèo vẫy cả hai chân tượng trưng cho sự bảo vệ.
Các họa tiết được vẽ dưới bàn chân của từng chú mèo cũng sẽ khác nhau, và mỗi họa tiết ấy đều mang một ý nghĩa nhất định: đồng xu Koban trị giá một ryo – được xem là đồng may mắn của Nhật Bản; cái búa nhỏ tượng trưng cho sự giàu có; con cá (có thể là cá chép) biểu tượng của sự sung túc và may mắn; viên đá cẩm thạch, đá quý biểu hiện cho một nam châm tiền; quả cầu pha lê có ý nghĩa là đại diện cho sự khôn ngoan.
Hiện nay, ở Nhật Bản cũng có rất nhiều những loại Maneki Neko với màu sắc với ý nghĩa khác nhau. Về cơ bản thì có những loại như: Maneki Neko tam thể là chiếc bùa may mắn mang lời cầu chúc về tiền tài và may mắn trong buôn bán, kinh doanh. Mèo Maneki trắng với sắc màu thuần khiết tinh khôi sẽ mang đến hạnh phúc và những điều tốt lành. Những chú mèo màu vàng sẽ mang lại sự giàu có và thịnh vượng. Mèo màu xanh lá cây là lời cầu chúc cho sức khỏe tốt. Mèo màu đen sẽ xua đuổi những tà ma, quỷ quái. Mèo màu đỏ mang đến sự thành công trong tình yêu và các mối quan hệ. Cuối cùng, tuy chỉ mới xuất hiện gần đây nhưng những chú mèo Maneko màu hồng được cho là sẽ đem lại đường tình duyên thuận lợi cho những cô gái trẻ.
Dù được làm từ bất cứ chất liệu gì với kích cỡ khác nhau, màu sắc ra sao, đơn giản hay tinh xảo, tất cả các chú mèo này đều có đặc điểm chung là luôn tươi cười với một hoặc hai chân vẫy chào như níu giữ trái tim mỗi du khách khi đặt chân đến Nhật Bản.
Maneki Neko đã xuất hiện dưới rất nhiều hình thức khác nhau trong văn hóa đại chúng Nhật Bản. Những chú mèo may mắn này đã xuất hiện trong văn học, anime và thậm chí là cả trò chơi điện tử. Không chỉ riêng gì “đất nước mặt trời mọc” mà Maneki Neko đã trở nên gần gũi hơn, xuất hiện nhiều hơn tại nhiều các quốc gia khác, đặc biệt là trong khu vực Châu Á. Chúng ta có thể dễ dàng nhìn thấy chúng trong trung tâm thương mại, trong các quán ăn, các cửa hàng và Maneki Neko cũng đã trở thành những món quà may mắn và cầu bình an dành tặng người thân yêu. Chúng còn có thể được tìm thấy trong các món đồ trang sức hoặc là vật trang trí tại các lễ hội Nhật Bản trên khắp thế giới.
Nếu đã có kế hoạch cho chuyến du lịch Nhật Bản sắp tới thì nhớ đừng quên nhìn ngắm những chú mèo Maneki Neko vô cùng đáng yêu và thậm chí mang một chú về làm quà nhé!
