Nhắc đến Nhật Bản, điều đầu tiên mà cả thế giới đều ngưỡng mộ chính là nét đẹp trong văn hóa ứng xử của họ – rất lịch sự, văn minh và kỷ luật. Một trong những điều đó chính là “văn hóa xếp hàng”.
Với hầu hết các nước trên thế giới, việc xếp hàng chờ đợi gây cảm giác khó chịu, nhưng riêng đối với “xứ sở Hoa Anh Đào” thì việc xếp hàng lại được tuân thủ rất nghiêm túc và không một ai cảm thấy khó chịu vì điều đó. Tại đất nước này, thì bất kể là ai, già hay trẻ hay đi tới bất kỳ chỗ nào hay phải xếp hàng, chờ đợi bất kỳ vấn đề gì họ cũng đều nghiêm túc, không gây ồn ào ảnh hưởng tới người khác và xếp hàng chờ đợi cho tới lượt của mình. Đối với khách du lịch đến từ các quốc gia khác, khi thấy điều này tỏ ra rất ngạc nhiên và vô cùng kính nể gọi là “văn hóa xếp hàng”, nhưng đối với người Nhật thì nó là một thói quen, tính nết đã được đào tạo và hình thành từ lúc còn bé.
Xếp hàng chính là sự thể hiện sự phối hợp với nhau của con người “đất nước mặt trời mọc”. Ngay từ nhỏ, họ đã được dạy rằng, tất cả mọi người phải biết phối hợp với nhau, khi thấy mọi người đang xếp hàng, bạn cũng nhất định phải xếp hàng và không được phá vỡ nó. Một điều nữa chính là, xếp hàng thể hiện sự bình đẳng dành cho mọi người. Người Nhật thường có những quy tắc nhất định và thực hiện những quy tắc đó một cách nghiêm chỉnh, ngăn nắp. Và việc chen lấn, chen ngang được xem là bất lịch sự, không tôn trọng người khác cũng như phá vỡ những quy tắc đã đặt ra. Việc xếp hàng trong im lặng, hòa nhã và thân thiện thể hiện sự công bằng với nhau.
Khi đặt chân đến Nhật Bản, du khách có thể thấy người Nhật xếp hàng rất trật tự để lên xe bus, để mua hàng hay đến bất kỳ một địa điểm nào đó mà không hề gây ồn hay chen lấn. Họ ý thức được rằng, những nơi, những thứ được nhiều người lựa chọn chắc chắn sẽ có giá trị. Và việc xếp hàng để có được thứ đó cũng là điều rất đáng. Cho nên, họ sẵn sàng xếp hàng để có được thứ đó.
Từ sự ý thức đó, việc xếp hàng ở Nhật đã trở thành hoạt động thường ngày và hiển nhiên. Dần dần, nó trở thành một thói quen đối với mỗi người dân nơi đây. Họ xem đây là một phần của cuộc sống và vui vẻ đón nhận nó mà không hề cảm thấy khó chịu.
Một cửa hàng mới khai trương và có chương trình giảm giá hấp dẫn. Mặc nhiên, số lượng người lựa chọn nhà hàng này là rất lớn. Và nếu ai đó cũng muốn trở thành thực khách của nhà hàng thì cũng sẽ phải xếp hàng. Tại những ngôi đền nổi tiếng, thu hút đông người dân địa phương hay khách du lịch, nếu muốn được vào thắp hương, thăm ngôi đền chính hay cầu nguyện, cũng phải xếp hàng chờ đến lượt. Hay tại các trạm chờ xe bus, hành khách cũng phải xếp hàng ngay tại trạm chờ và đợi đến lượt để được lên xe. Tuy nhiên, điều này lại không hề khiến người dân Nhật Bản cảm thấy khó chịu. Ngược lại, họ xem đây là cơ hội để được trò chuyện, giao lưu và gặp gỡ bạn bè, anh em.
Ở Nhật Bản, các vấn đề nhỏ nhất cũng có những quy định như đỗ xe đạp, việc làm thêm cho sinh viên hay thậm chí là việc phải xếp hàng cần phải tuân thủ, trong các trường học thì các em học sinh sẽ được những giáo viên nhắc nhở và giáo dục hình thành thói quen xếp hàng, không gây ồn ào, phiền toái cho người khác, chính vì thể nên người dân Nhật ai ai cũng có “văn hóa xếp hàng”.
Người Nhật xếp hàng không chỉ trong những khoảng thời gian thường ngày mà họ còn xếp hàng, giữ trật tự ngay cả khi xảy ra các thiên tai. Một trong những câu chuyệnn được cả thế giới ngưỡng mộ của người dân tại đây đó chính là trong một lần xảy ra động đất tại Tokyo, hệ thống giao thông tại đây gần như tê liệt, hơn 2.000.000 người dân bị mắc kẹt tại trung tâm thành phố vì không có phương tiện đi lại. Cách giải quyết duy nhất lúc này chính là đợi chiếc xe bus không biết có đến được hay không. Điều đáng chú ý lúc này chính là không hề có chen lấn, kêu ca hay tranh giành vị trí của nhau. Tất cả mọi người đều trật tự xếp hàng và đợi đến lượt của mình. Điều này cho thấy sự ý thức và tâm lý tập trung của họ đã được rèn luyện như thế nào.
Thêm một câu chuyện cảm động cũng được lan truyền rất nhiều. Một cậu bé 9 tuổi – là nạn nhân trong trận thiên tai – đang đứng xếp hàng chờ phát thực phẩm, trên người chỉ có một chiếc áo thun và quần cọc trong khi trời rất lạnh. Cậu bé được một thành viên trong đoàn cứu trợ cho một phần lương khô và đề nghị ăn trước cho đỡ đói vì bé xếp cuối hàng. Tuy nhiên, sau khi nhận được phần lương khô thì cậu bé đã cho vào giỏ của những người đang phát thực phẩm và tiếp tục quay lại hàng để chờ. Khi được hỏi lý do, câu trả lời của cậu bé thực sự đã gây xúc động cho rất nhiều người: “Bởi vì còn có nhiều người chắc đói hơn con. Bỏ vào đó để các cô chú phát chung cho công bằng chú ạ”. Câu chuyện về một cậu bé nhỏ tuổi mà đã có ý thức trong việc xử sự văn minh phải khiến nhiều người lớn như chúng ta phải suy nghĩ.
Như vậy, để xây dựng một cộng đồng với văn hóa xếp hàng như thế thì người Nhật luôn chú trọng đào tạo và rèn luyện các đức tính tốt đẹp cho trẻ em từ bé. Các em luôn được chỉ dạy nghiêm khắc để phân biệt giữa “đúng” và “sai”, để biết phê phán và tự phê phán các hành động sai trái. Chỉ có giáo dục mới có thể làm cho cả một thế hệ người trở nên tốt đẹp như thế.
Việc khám phá, tìm hiểu những nét đẹp văn hóa của người Nhật sẽ giúp du khách hiểu thêm về đất nước xinh đẹp này cũng như có những ứng xử phù hợp khi đến đây. Hiện nay, không chỉ ở Nhật Bản, mà bất kỳ nơi đâu trên thế giới du khách cũng nên thể hiện sự văn minh của mình khi nghiêm túc xếp hàng nếu đến sau nhé!
