Tiền tệ là một góc nhìn để mọi người có thể tìm hiểu về văn hóa lịch sử của một quốc gia. Đối với Nhật Bản, đồng tiền xu 5 Yên là đơn vị vật chất mang giá trị ý nghĩa về tinh thần vô cùng to lớn cùng nhiều câu chuyện xoay quanh nó.
Đồng tiền xu 5 Yên là một mệnh giá của đồng Yên Nhật. Thiết kế hiện tại lần đầu tiên được đúc vào năm 1959 sử dụng các ký tự tiếng Nhật được gọi là “kiểu ký tự mới”, và cũng được đúc trong những năm 1948-1958 sử dụng các ký tự tiếng Nhật theo “kiểu kí tự cũ”. Đồng tiền xu 5 Yên bắt đầu có từ năm 1870 (khi mà, do giá trị cao hơn của đồng Yên lúc đó, chúng được đúc bằng vàng). Đồng tiền hiện đại đầu tiên được sản xuất vào năm 1948 với một dòng chữ khắc theo kiểu khác. Thiết kế này được thay đổi vào năm 1959 và được giữ nguyên không thay đổi kể từ đó.
Đồng tiền xu 5 Yên được đúc bằng chất liệu kẽm và đồng thau với đường kính 22mm, dày 1,5mm, nặng 3,75g và lỗ tròn ở giữa có đường kính 5mm.
Mặt trước của đồng xu 5 Yên hiển thị chữ “5 ¥” được viết bằng chữ Kanji (chữ Hán của Nhật), cùng với đó là bông lúa trĩu phía trên và dòng nước uốn quanh phía dưới; mặt sau in chữ “Nhật Bản” và năm phát hành, cũng bằng chữ Kanji, cách nhau bởi một mầm cây – đại diện cho thế hệ tương lai của Nhật Bản, sẽ tiếp tục sự nghiệp xây dựng và củng cố đất nước. Ngoài ra, xung quanh lỗ rỗng ở giữa đồng xu 5 Yên là một vòng bánh răng tượng trưng cho ngành công nghiệp – đầu tàu trong phát triển nền kinh tế của Nhật Bản, đồng thời bánh xe cũng biểu tượng cho hình ảnh bánh xe luân hồi trong Phật giáo – tôn giáo chính ở quốc gia này.
Tiền thân của đồng tiền xu 5 Yên vốn không đúc rỗng ở giữa, khi chúng được đúc lần đầu là vào năm 1949. Và cũng trong thời gian này chính quyền Nhật bắt đầu đứng lên từ đống tro tàn, để tiết kiệm nguyên liệu và tránh lạm phát nên người Nhật mới đúc khuyết một lỗ để tiết kiệm và cũng là để nhắc nhở bản thân mình phải luôn luôn cố gắng. Người Nhật đúc một lỗ tròn ở giữa đồng tiền 5 Yên cũng là để tự hào về vầng mặt trời trong chính cái tên Nhật Bản của mình.
Không chỉ có đồng xu 5 Yên mà cả đồng xu 50 Yên đều có đúc lỗ, chính số năm đã biến chúng trở nên có ý nghĩa hơn. Trong văn hóa phương đông số 5 mang tính cân bằng, chúng liên kết với vòng tuần hoàn gồm 5 nguyên tố kim – mộc – thủy – hỏa – thổ, một đất nước hội tụ tất cả những liên kết này sẽ là một đất nước hưng thịnh, phát tài. Số 5 là số người Nhật đặc biệt ưu ái, ngay cả trong ẩm thực người Nhật cũng chế biến theo thực đơn 5 màu, 5 vị, 5 phương thức nấu và phải đầy đủ 5 màu sắc.
Sự “kỳ diệu” của đồng xu 5 Yên cũng thể hiện qua cách phát âm của nó. Đồng xu 5 Yên trong tiếng Nhật đọc là “Go-en” (五 円), đồng âm với “en” là duyên phận, duyên số và “go” thể hiện một sự kính trọng, thường dùng trong những trường hợp trịnh trọng. Nên theo người Nhật, “Go-en” mang nghĩa là duyên phận tốt, chỉ một điều gì đó tốt đẹp sẽ diễn ra. Đối với lỗ tròn trên đồng tiền, mọi người tin rằng nó có ngụ ý “một cái nhìn thông suốt về tương lai”. Hay có thể gọi tắt là kết duyên với thế giới tâm linh để luôn được soi sáng và bảo vệ.
Bởi tin vào ý nghĩa tốt đẹp của đồng tiền xu 5 Yên nên người dân Nhật có phong tục dâng đồng tiền này tại đền thờ Shinto như một cách để cầu thần linh, hoặc để tạo thêm nhiều mối quan hệ mới, gặp gỡ những người bạn, đối tác có thể giúp mang lại may mắn, kinh doanh phát đạt, tình bạn hay tình yêu được bền lâu.
Đồng xu 5 Yên còn có công dụng làm quà tặng. Đối với người Nhật, khi tặng đồng xu 5 Yên cho ai đó đồng nghĩa với tinh thần muốn tạo dựng, củng cố mối quan hệ tốt đẹp và bền chặt hơn. Ngoài ra, vào những dịp Tết ở Nhật Bản, đồng xu 5 Yên cũng thường được tặng như một món quà mang lại may mắn, tài lộc ngày đầu năm. Với những người mới đi làm và nhận tháng lương đầu tiên, họ sẽ cất lại vào ví đồng 5 Yên để cầu may mắn trong sự nghiệp.
Lịch sử hình thành và ý nghĩa đồng tiền xu 5 Yên tuy nhỏ bé nhưng lại mang giá trị vô cùng to lớn đối với con người Nhật Bản, ẩn chứa bên trong là những câu chuyện thú vị về cuộc sống và văn hóa nơi đây. Trong chuyến du lịch Nhật Bản, nếu nhận được một đồng 5 Yên may mắn, du khách hãy cất giữ thật cẩn thận bởi nó không chỉ đơn giản là một thước đo về vật chất mà còn là lời gửi gắm của người tặng thiện ý về mối quan hệ của cả hai đấy!