Xã hội Nhật Bản cực kỳ coi trọng sự riêng tư cá nhân và lên án hành động xâm phạm sự riêng tư đó. Vì vậy, việc không nói chuyện điện thoại trên phương tiện công cộng là một trong những quy tắc ứng xử nhằm bảo vệ điều này.
Nếu có dịp được bắt những chuyến tàu ở Nhật Bản, đặc biệt là những thành phố đông dân như Tokyo hay Osaka, du khách sẽ đặt dấu chấm hỏi cho sự im lặng kì lạ trong suốt hành trình. Dù trên tàu có rất nhiều người bị nhồi nhét như “bó giò”, sẽ vẫn là sự im lặng tuyệt đối. Người ta không nói chuyện điện thoại, và thậm chí hiếm khi nói chuyện với nhau.
Tuy nhiên, vẫn có trường hợp ai đó đã quên tắt chuông điện thoại. Du khách sẽ thấy rõ sự bối rối trên khuôn mặt họ khi cố gắng tắt điện thoại đi. Trong một số trường hợp (hiếm khi xảy ra), người ta bắt máy, nói lí nhí vài câu thật nhỏ nhẹ rồi cúp máy.
Lý do gì đã khiến người Nhật có thói quen như vậy khi sử dụng phương tiện giao thông công cộng?
Xã hội Nhật Bản coi trọng không gian riêng, cũng như quyền riêng tư của người khác, và việc hạn chế nói chuyện điện thoại trên các phương tiện giao thông công cộng là một trong những biểu hiện đặc trưng.
Không phải nói quá khi đề cập tới tầm quan trọng của quyền riêng tư ở Nhật Bản và mức độ nghiêm túc mà người Nhật nhìn nhận vấn đề này. Ở nơi công cộng, mọi người thường phải lưu ý xem mình có đang xâm phạm quyền riêng tư của người khác hay không và kiềm chế gây ra những hành động như vậy.
Việc nói chuyện riêng qua điện thoại được coi là hành vi xâm phạm quyền riêng tư nếu những người xung quanh có thể nghe thấy cuộc hội thoại bởi họ buộc phải nghe dù muốn hay không.
Trên tàu hỏa và xe bus, mọi người chủ yếu sử dụng thời gian di chuyển của họ để ngủ, suy nghĩ, làm việc hoặc đọc sách. Có những người phải làm công việc kéo dài nhiều giờ và thường xuyên bị căng thẳng. Một chuyến tàu hay một chuyến xe đối với họ là khoảng lặng hiếm hoi. Do đó, đừng ngạc nhiên nếu du khách gặp phải những ánh nhìn khó chịu khi nói chuyện điện thoại trên các phương tiện công cộng. Trong một số trường hợp, có người thậm chí còn ra hiệu, yêu cầu du khách kết thúc cuộc trò chuyện.
Cũng liên quan đến nhu cầu đề cao sự riêng tư cá nhân, có một thực tế là trong xã hội Nhật Bản, người ta có xu hướng giữ mình. Người Nhật thường không tham gia vào các vụ tranh chấp, ồn ào ở nơi công cộng, không lắng nghe cuộc trò chuyện của người khác hoặc tham gia vào công việc của người khác. Tương tự, nếu một người đang tranh luận, cãi vã với ai đó, họ cũng mong không ai can thiệp vào chuyện của mình.
Một lý do khác không kém phần quan trọng đó là rất nhiều chuyến tàu điện có biển báo yêu cầu người đi tàu hạn chế nói chuyện điện thoại. Một số nhà ga còn đăng hình các quy định khi đi tàu. Vì thế, lần sau nếu du khách có đi tàu hay xe bus ở Nhật Bản, nên thận trọng: nếu điện thoại bạn có rung, một là tắt ngay; hai là bắt máy, sau đó giải thích nhanh gọn lẹ rằng du khách đang đi tàu và sẽ gọi lại sau.
Là một du khách tới du lịch Nhật Bản, việc tôn trọng tất cả các nghi thức của người Nhật có thể khó khăn. Vì vậy, thông qua bài viết này, chúng tôi hi vọng sẽ giúp du khách hiểu rõ về nghi thức và việc không nên nghe điện thoại khi sử dụng phương tiện giao thông công cộng tại “xứ Phù Tang”.