Mùa hè ở Nhật Bản được mệnh danh là “mùa của lễ hội”, gắn với đó là một loại trang phục quen thuộc mang tên “Yukata”. Cùng với Kimono, Yukata tạo nên những bộ trang phục biểu trưng của văn hóa Nhật Bản.
Kimono và Yukata là hai loại trang phục truyền thống gắn liền với sự thanh lịch và tinh tế đặc trưng của người dân “xứ hoa anh đào”. Do có sự tương đồng lớn về hình thức nên không ít khách nước ngoài khi đến Nhật Bản không thể phân biệt được hoặc nhầm lẫn rằng hai loại trang phục này là một.
Hiểu một cách đơn giản nhất thì Yukata là một loại Kimono mùa hè. Nó có cấu trúc đơn giản, ít chi tiết và tầng lớp hơn Kimono. Loại vải để may Yukata cũng đơn giản và có cấu trúc thoáng mát hơn. Chính vì vậy, Yukata được xem là loại trang phục truyền thống phổ biến trong những lễ hội mùa hè ở Nhật Bản.
Nguồn gốc của Yukata
Nếu Kimono được biết đến như một trang phục truyền thống được sử dụng vào những dịp lễ nghi tôn quý, thì Yukata hay Yukatabira (浴衣, ゆかた) có nghĩa là “áo choàng tắm” , là phục trang gắn với những nét đẹp xưa cũ bình dị và gần gũi nhất. Người Nhật xưa xem Yukata như một loại quần áo tắm đắt giá, sang trọng mà chỉ những tầng lớp quý tộc thời Heian mới được sử dụng.
Ngày nay, mặc dù, Yukata không thể thiếu trong mùa hè đối với mỗi người Nhật (phù hợp cho cả nam và nữ), thế nhưng hầu như họ không biết trang phục này ra đời từ khi nào. Chỉ biết rằng, Yukata xuất hiện phổ biến vào khoảng thời gian năm 794 – 1185. Yukata xuất phát từ nghệ thuật tắm suối nước nóng (Onsen) tại Nhật Bant. Loại trang phục này từ xưa chỉ tầng lớp quý tộc mới được sử dụng, người ta dùng chất liệu sợi bông quý giá nhất để làm nên Yukata, từ đó cũng nâng cao thêm giá trị cho trang phục tắm này.
Người Nhật đã xem Yukata như một nên truyền thống cần gìn giữ, cho đến ngày nay, vào mùa hè, người dân vẫn hay mặc những bộ Yakata xinh đẹp nhất để đi đến và tận hưởng những suối nước nóng ở các khu du lịch.
Đặc điểm của bộ trang phục Yukata
Yukata được làm nên từ vải bông (cotton) là chủ yếu. Loại vải này có đặc điểm thấm hút nhanh, nhẹ, rất thích hợp để mặc vào những mùa hè nắng oi bức. Nó cũng phù hợp với việc ngâm mình xuống các suối nước vào mùa hè, vừa kín đáo lại vừa mát mẻ.
Không giống như Kimono, lụa không được sử dụng cho Yukata vì không phù hợp với điều kiện ẩm. Ngày nay, một số loại vải tổng hợp khô nhanh cũng bắt đầu trở thành một lựa chọn phổ biến khi may Yukata.
Thiết kế của Yukata cũng rất đặc biệt, với kiểu dáng dài nhưng rộng và ống tay ngắn, gọn gàng, tạo cảm giác thoải mái, dễ dàng di chuyển hơn cho người mặc. Phần thắt lưng (Obi) cũng được thiết kế giản lược bớt, nó gọn nhẹ và đơn giản màu sắc hơn rất nhiều so với Kimono. Tuy có giản lược và thay đổi một số chi tiết nhưng nhìn chung, Yukata vừa phù hợp với những đặc điểm của một bộ đồ tắm cần có, vừa không làm mất đi bản sắc cổ phục của người Nhật. Sự kết hợp hài hòa này cho chúng ta thêm phần yêu thích nét văn hóa của con người ở “xứ Phù Tang” hơn nữa.
Yukata truyền thống thường có họa tiết hoa cỏ trên nền trắng hoặc xanh chàm. Yukata màu trắng thường được mặc trong nhà vào ban ngày, trong khi màu chàm được mặc để đi ra ngoài vào buổi tối vì mùi hương của cây chàm được sử dụng để nhuộm vải có tác dụng xua đuổi côn trùng.
Người Nhật đã đầu tư rất nhiều công sức để phát triển Yukata thành một trang phục lý tưởng cho mùa hè. Ngoài những mẫu truyền thống, những năm gần đây đã xuất hiện nhiều kiểu mới với thiết kế nổi bật. Hoa văn ngày nay thường là những họa tiết truyền thống về hoa hoặc cỏ, nhưng cách pha trộn màu sắc lại táo bạo, sống động để nhấn mạnh sự tương phản. Không chỉ vậy, các thiết kế hình học mới lạ cũng ngày càng được ứng dụng nhiều hơn trong thiết kế.
Sự tiện lợi, thoải mái khi mặc Yukata vào mùa hè ở Nhật Bản
Sẽ có nhiều người thắc mắc vì có thể những bộ Yukata sẽ không mát mẻ bằng những bộ quần áo mùa hè hiện đại của nền văn minh ngày nay. Tuy nhiên, chỉ khi mặc Yukata trên người, du khách mới cảm nhận được hết cái tiện lợi và sự độc đáo mà nó đem lại. Dù vải nhiều hơn, nhưng nó cũng không làm nóng mà ngược lại còn tạo ra cảm giác mát mẻ hơn rất nhiều, vừa kín đáo vừa mát, du khách có thể mặc nó để đi dạo phố một cách tự nhiên tại các đường phố lớn nhỏ tại Nhật Bản, hòa mình vào không khí, đắm mình vào những làn gió mơn man của mùa hè và trải nghiệm sự nhiệt tình, hiếu khách của con người nơi đây.
Người Nhật thường mặc Yukata vào mùa hè, trong các lễ hội
Yukata được mặc phổ biến nhất tại các lễ hội mùa hè (Natsu Matsuri), được tổ chức ở khắp các thành phố và làng mạc của Nhật Bản. Những lễ hội mùa hè của Nhật Bản được tổ chức vô cùng sôi động, bao gồm nhiều tiết mục nghệ thuật độc đáo, những điệu múa truyền thống, các quầy Yatai ngập thức ăn và vô số gian hàng trò chơi đặc sắc. Nếu đến một lễ hội mùa hè của Nhật Bản, du khách sẽ được chứng kiến người người nô nức trẩy hội trong trang phục Yukata với chiếc quạt giấy phe phẩy trên tay.
Yukata cũng gắn liền với các Onsen Ryokan, nôm na là “nhà trọ suối nước nóng”. Ryokan là nhà trọ truyền thống của Nhật Bản với những đặc trưng như phòng trải chiếu Tatami, đệm Futon. Loại hình lưu trú này có mặt trên khắp Nhật Bản và đặc biệt tập trung nhiều tại các khu vực Onsen (suối nước nóng).
Onsen với nhà trọ truyền thống là một địa điểm phổ biến vào mùa đông, người ta đến đây để đắm mình trong làn suối nóng, vừa có tác dụng cho sức khỏe, sắc đẹp, vừa giúp thư giãn và thanh lọc tâm trí.
Các Ryokan thường cung cấp Yukata cho khách mặc trong thời gian lưu trú. Khách có thể mặc nó để đi bộ bên trong khu Onsen, đi ăn sáng và ăn tối hay sử dụng nó như một bộ đồ ngủ.
Các mẫu Yukata sáng màu phổ biến hơn vào mùa hè, trong khi màu tối hơn thích hợp hơn cho mùa thu hoặc mùa đông. Điều này có nghĩa là Yukata được cung cấp trong Ryokan trong những tháng lạnh có xu hướng đơn giản và ít màu sắc hơn so với Yukata mặc trong lễ hội mùa hè.
Cách mặc Yukata
Có lẽ với nhiều khách nước ngoài sẽ e ngại rằng mặc Yukata rất khó, như “người họ hàng” của nó là Kimono. Tuy nhiên, Yukata có cấu tạo đơn giản nên ai cũng có thể mặc một cách dễ dàng. Dưới đây là các bước mặc Yukata đúng cách:
- Bước 1: Mặc áo Yukata bên ngoài đồ lót, dùng tay cầm hai vạt áo Yukata kéo thẳng về phía trước, phần áo ở chính giữa cơ thể chỉnh sao cho vạt áo ở mắt cá chân là vừa
- Bước 2: Giữ chặt độ dài áo, quấn quanh hông, kéo phần áo phía bên phải vào trước và ngược lại, kéo tiếp phần áo phía bên trái sang phải.
- Bước 3: Sau khi xong bước 2, dùng một sợi dây mỏng quấn quanh hông để giữ cố định vạt áo Yukata đã được quấn trước đó.
- Bước 4: Quấn đai quanh người cố định áo, đối với nam giới, thắt đai ở hông. Đối với phụ nữ, đai được buộc ở thắt lưng.
Các phụ kiện đi kèm
- Guốc Geta
Trong lễ hội, người Nhật thường đi guốc Geta truyền thống. Guốc mộc rất dễ mang vào và cởi ra, nó cũng hoàn hảo cho thời tiết mùa hè. Tuy nhiên, việc di chuyển trong khi mặc Yukata và mang Geta có thể khó khăn, bởi trang phục này sẽ bó chặt chân của du khách. Để xuất hiện thanh lịch trong bộ Yukata, du khách phải đứng thẳng người, bước từng bước nhỏ và không thực hiện các cử chỉ có biên độ lớn. Do đó, mặc Yukata luôn khiến du khách tự nhiên sẽ cư xử một cách tinh tế, tương tự khi mặc Kimono.
- Quạt Sensu / Uchiwa
Vì mùa hè Nhật Bản khá nóng nên cả nam và nữ thường mang theo một chiếc quạt Sensu hoặc quạt Uchiwa. Nó không chỉ giúp mang lại chút gió mát lành trong cái nóng mùa hè mà còn là một cách tuyệt vời để tạo thêm điểm nhấn cho bộ Yukata.
- Phụ kiện tóc cho nữ
Từ những chiếc trâm cài Kanzashi truyền thống, chiếc kẹp tóc nhiều màu sắc cho đến chiếc băng đô xinh xắn, có rất nhiều cách để bạn tạo kiểu tóc phù hợp với Yukata.
- Túi Kinchaku và Kago
Du khách sẽ cần một thứ gì đó nhỏ và nhẹ để mang theo những vật dụng cần thiết như chìa khóa, điện thoại và ví. Các cô gái Nhật Bản thích sử dụng hai loại túi khi mặc Yukata. Loại đầu tiên được gọi là Kinchaku, đây là một loại túi dây rút truyền thống được làm từ chất liệu tương tự như Yukata. Loại thứ hai được gọi là Kago, một sự kết hợp giữa túi và giỏ tre.
Cùng với Kimono nói chung, Yukata cũng là nguồn cảm hứng sáng tạo cho những nhà thiết kế mà còn là niềm tự hào của con người Nhật Bản. Du lịch Nhật Bản, diện lên mình bộ trang phục Yukata tuyệt đẹp, chụp những bức hình với bộ trang phục ấy trên quê hương của nó chắc chắn sẽ là trải nghiệm khó quên với mọi khách du lịch.