Một trong những món ăn phổ biến nhất ở Nhật Bản là món Donburi, còn được gọi là “cơm Donburi” hay “tô cơm Donburi”. Món cơm này nổi tiếng đến nỗi bất kỳ khách nước ngoài nào khi đặt chân đến Nhật Bản đều muốn thử qua ít nhất một lần.
“Donburi” là từ dùng để chỉ bất kỳ món ăn nào có cơm và được phủ bên trên là các món ăn có thể ăn kèm khác như: thịt bò, thịt gà, hải sản,…
Theo Hiệp hội Donburi Nhật Bản, món Donburi có nguồn gốc từ một món ăn cổ xưa xuất hiện từ thời Muromachi (1336-1573) được gọi là “Hohan”. Món ăn này bao gồm một bát cơm với rau, nước dùng và một số loại thức ăn kèm khác. Vì vào thời điểm đó, cơ sở hạ tầng của Nhật Bản chưa đủ phát triển để vận chuyển các nguyên liệu từ khắp nơi trên cả nước nên các nguyên liệu nấu món hohan sẽ được lấy từ những nguồn thực phẩm có sẵn.
Phải đến thời Edo (1603-1867) khi Nhật Bản đã thống nhất thì món cơm Donburi mới lan rộng và phổn biến trên khắp cả nước. Một trong những lý do lớn nhất khiến Donburi trở nên phổ biến là vì món ăn này rất dễ làm và dễ ăn, chỉ cần chuẩn bị tất cả những nguyên liệu có sẵn chế biến và đặt trên một bát cơm. Sự thống nhất đất nước cũng giúp cho cơ sở hạ tầng Nhật Bản phát triển hơn vào thời bấy giờ, cho phép nguyên liệu nấu món donburi trở nên đa dạng hơn. Vào những năm 1900, Donburi trở nên phổ biến đến nỗi ngay cả những người không sống tại Nhật Bản cũng biết đến món ăn này.
Dưới đây là một số Donburi mà du khách không thể bỏ qua khi đặt chân đến Nhật Bản:
1. Gyudon (Donburi thịt bò)
Gyudon là loại Donburi phổ biến nhất của Nhật Bản, bao gồm cơm phủ bên trên là thịt bò và hành tây được hầm trong nước tương đậm vị Umami. Du khách có thể thưởng thức cùng kimchi, củ cải, gừng, nước chấm Ponzu. Hương vị đặc trưng của Gyudon đến từ sự hòa quyện hài hòa giữa vị ngọt và mặn trong nước sốt làm từ đậu nành.
Gyudon là lựa chọn phổ biến cho một bữa ăn nhanh chóng và thỏa mãn, khiến món ăn này xuất hiện trong nhiều chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh của Nhật Bản. Sự hấp dẫn của Gyudon đến từ sự thoải mái, được mọi người ở mọi lứa tuổi ở Nhật Bản yêu thích. Gyudon không chỉ là món ăn thơm ngon, dễ chịu mà còn thể hiện sự giản dị, sang trọng của ẩm thực Nhật Bản. Sự phổ biến rộng rãi của nó đã làm cho nó trở thành một lựa chọn thuận tiện và phù hợp cho những ai đang tìm kiếm một bữa ăn đầy hương vị và thỏa mãn.
2. Butadon (Donburi thịt lợn)
Butadon có nguồn gốc từ Hokkaido trong thời kỳ sợ bò điên. Đó là một công thức ngon lành bao gồm cơm hạt ngắn hấp bên trên với các lát thăn lợn caramen. Hơn nữa, nước sốt Tare nêm nếm và làm nổi bật hương vị của công thức – nhờ vào vị ngon đặc biệt của nước tương, đường và rượu Sake.
Mặc dù Butadon là một món ăn đơn giản nhưng điểm đặc trưng của nó nằm ở sự kết hợp thơm ngon giữa hương vị ngọt và mặn đến từ nước sốt dùng để nấu thịt lợn thái lát mỏng. Nước sốt là yếu tố quan trọng tạo nên hương vị độc đáo cho Butadon. Nước sốt cơ bản thường là nước tương, giúp tăng thêm vị umami cho món ăn. Loại nước tương này thường được kết hợp với các nguyên liệu khác để tạo nên hương vị cân bằng và đậm đà. Mirin, một loại rượu gạo ngọt và đường được thêm vào nước sốt để tạo vị ngọt. Vị ngọt này giúp cân bằng các thành phần mặn của món ăn, tạo nên hương vị tròn trịa.
Dashi, một loại nước sốt truyền thống của Nhật Bản. Dashi góp phần tạo nên hương vị umami đậm đà, nâng cao hương vị tổng thể của món ăn. Trong khi đó, Sake, một loại rượu gạo của Nhật Bản, là một thành phần khác làm tăng thêm độ phức tạp cho nước sốt. Nó tạo nên những sắc thái tinh tế cho hương vị, bổ sung cho các thành phần khác. Thịt lợn thái lát mỏng, dù là từ thịt ba chỉ hay thịt thăn lợn, đều được nấu chín hoàn hảo trong nước sốt đầy hương vị. Thịt heo hấp thụ vị ngọt và mặn của nước sốt, trở nên mềm và ngon ngọt. Vì món ăn này khá đậm vị nên tốt hơn hết, du khách nên ăn kèm với rau củ muối.
3. Katsudon (Donburi thịt cốt lết chiên)
Katsudon có nguồn gốc từ tỉnh Fukui, đã “làm mưa làm gió” tại Nhật Bản và thường được phục vụ tại các chuỗi cửa hàng đồ ăn nhanh trên khắp cả nước.
Katsudon bao gồm cơm hạt ngắn hấp bên trên là thịt lợn cốt lết chiên giòn ninh trong nước tương và rượu Sake. Cốt lết được trộn với trứng trước khi rưới nước sốt nóng và đặc lên cơm. Hơn nữa, vị caramen của hành tây trong nước dùng Dashi càng làm tăng thêm hương vị thơm ngon cho món cơm này. Katsudon thể hiện nghệ thuật cân bằng các yếu tố phong phú và thoải mái, khiến món ăn này trở thành lựa chọn phổ biến cho những ai đang tìm kiếm một bữa ăn Nhật Bản thịnh soạn và thỏa mãn.
Du khách cũng có thể bắt gặp một số loại Katsudon khác, trong đó, phổ biến nhất phải kể đến Sosu Katsu-don. Thay vì trứng, thịt cốt lết sẽ được đặt trên bắp cải thái sợi nhỏ và bày sẵn trên bát cơm. Để khiến món ăn thêm đậm vị, du khách hãy rưới một chút nước sốt Worcester lên trên!
4. Sosu Katsudon
Sosu Katsudon tương tự như Katsudon, nhưng ngoài việc ninh cốt lết heo chiên trong nước dùng, công thức này còn ưu tiên thêm cốt lết vào nước sốt Worcestershire đặc. Dùng nước sốt với Katsudon để tăng thêm vị ngọt và vị Umami cho miếng thịt lợn.
Trong quá trình chế biến món Sosu Katsudon, sau khi chiên ngập dầu miếng thịt lợn cốt lết cho đến khi vàng giòn, nó được cho vào nước sốt Worcestershire thơm ngon và hơi ngọt. Nước sốt này thường chứa các thành phần như nước sốt Worcestershire, nước tương, đường và các loại gia vị khác. Thịt lợn cốt lết hấp thụ nước sốt đậm đà và đầy hương vị, tạo ra một lớp men ngọt và mặn, tạo thêm chiều sâu cho món ăn.
Khi phục vụ, miếng thịt lợn cốt lết phủ nước sốt được đặt trên cơm trắng, thường đi kèm với hành tây thái lát và đôi khi là trứng đánh để có kết cấu thơm ngon. Kết quả là Sosu Katsudon có sự cân bằng hoàn hảo giữa kết cấu và hương vị, với lớp vỏ ngoài giòn của thịt lợn, vị umami ngọt ngào của sốt Worcestershire và hương vị thơm ngon của cơm hòa quyện với nhau một cách thơm ngon.
Sosu Katsudon là minh chứng cho khả năng thích ứng của ẩm thực Nhật Bản, cho thấy những thay đổi nhỏ có thể tạo ra những hương vị mới thú vị trong khi vẫn duy trì được bản chất dễ chịu của món ăn nguyên bản. Đó là một sự lựa chọn tuyệt vời cho những ai đánh giá cao sự kết hợp giữa hương vị ngọt và mặn trong trải nghiệm ẩm thực của mình.
5. Unadon (Donburi lươn nướng)
Unadon là món Donburi thực thực hiện theo phương thức nguyên thủy và truyền thống từ thời Edo. Bởi độ khéo léo và sự quý hiếm của nguyên liệu thịt lươn nên Unadon được xếp vào hàng những món cơm đắt đỏ nhất tại Nhật Bản. Cụ thể, những con lươn (Unagi) sẽ được khai thác từ hệ thống sông ngòi ở Nhật Bản. Sau đó chúng sẽ được lọc thịt thành những miếng phi lê rồi đem đi nướng.
Nướng lươn là công đoạn quan trọng nhất, thịt lươn sẽ được ướp sốt tương ngọt tare, sau đó phết lên một lớp caramel nâu bóng rồi nướng trực tiếp trên lửa hồng đến khi chín giòn. Cách chế biến này sẽ làm mất vị vị tanh của lươn, đồng thời tạo nên màu sắc đẹp mắt và hương vị mặn mà cho lươn nướng. Do đó, Unadon được xem là đặc sản thuộc hàng cực phẩm của ẩm thực Nhật Bản.
Unadon không chỉ là thú vui ẩm thực mà còn mang ý nghĩa văn hóa. Đây được coi là một món ăn đặc biệt, thường được thưởng thức trong những tháng hè ở Nhật Bản, vì lươn được cho là có tác dụng tăng sức chịu đựng và giúp chống nóng. Hương vị đậm đà và dễ chịu của món ăn, kết hợp với vị dễ chịu của cơm, khiến Unadon trở thành món ăn được yêu thích trong các nhà hàng và quán ăn truyền thống Nhật Bản, hấp dẫn những ai yêu thích hương vị độc đáo và đa sắc thái của món lươn nướng.
6. Soborodon (Donburi trứng và thịt băm)
Đây là một trong những loại Donburi dễ làm nhất và thường được đặt trong hộp cơm “Bento” của người Nhật. Món cơm này bao gồm thịt xay tẩm gia vị và trứng được xếp bên trên cơm. Màu sắc tương phản giữa thịt và trứng khiến món ăn trông vô cùng đẹp mắt. Soboro-don được nấu với một loại nước sốt đặc biệt để làm tăng hương vị cho món ăn, và bạn chắc chắn sẽ ngạc nhiên vì nhìn tuy đơn giản nhưng hương vị của chúng thì vô cùng thơm ngon.
7. Oyakodon (Donburi trứng và thịt gà)
Oyakodon gồm có thịt gà thái miếng vừa ăn được nấu chín với vị Shoyu cùng với trứng, được đặt trên cơm. Món cơm này rất được yêu thích do vị ngọt từ thịt gà và sự tan nhuyễn của trứng.
Quá trình chế biến Oyakodon thường bao gồm việc ninh nhừ từng miếng thịt gà, hành tây và đôi khi là các loại rau khác trong hỗn hợp Dashi, nước tương, Mirin và đường cho đến khi thịt gà chín đều và hương vị hòa quyện với nhau. Ngay trước khi phục vụ, trứng đã đánh được đổ lên các nguyên liệu đang sôi, tạo ra một lớp mượt như sữa trứng bao phủ thịt gà và rau. Kết quả là sự kết hợp hài hòa giữa kết cấu và hương vị, với vị Umami thơm ngon của thịt gà và nước dùng được bổ sung bởi vị béo ngậy của trứng. Oyakodon tạo ra sự cân bằng tinh tế giữa vị ngọt và mặn, khiến nó trở thành món ăn thoải mái được yêu thích rộng rãi ở Nhật Bản.
8. Niratamadon (Donburi trứng và lá hẹ)
Đây là một loại Donburi cực kỳ dễ làm, chỉ cần cắt nhỏ một ít lá hẹ và chiên cùng với trứng là đã có được phần topping của món ăn này. Niratama-don không phổ biến ở các nhà hàng Nhật Bản như một số loại Donburi khác, nhưng đây lại là một món ăn được rất nhiều gia đình Nhật Bản yêu thích và chế biến tại nhà. Nếu du khách nhìn thấy món ăn này trong thực đơn của một nhà hàng Nhật Bản nào đó, hãy gọi ăn thử nhé!
9. Kaisendon (Donburi hải sản)
Kaisendon là món Donburi nổi tiếng của miền Bắc Nhật Bản (Hokkaido). Công thức bao gồm cơm hấp nóng phủ hải sản tươi sống, chẳng hạn như: cá ngừ, cá hồi, trứng cá hồi, Uni (nhím biển), thịt cua, tôm và sò điệp. Bên cạnh protein thịt, Kaisendon còn bao gồm các loại rau tươi và ngọt như dưa chuột, lá tía tô và hành lá. Hơn nữa, một số người còn thêm rong biển nori vào để tạo vị Umami.
Điểm nổi bật của Kaisendon là sự lựa chọn đa dạng các loại hải sản Sashimi, có thể bao gồm các lát cá sống như: cá ngừ, cá hồi và cá đuôi vàng, cũng như các món ngon khác như mực, tôm và sò điệp. Những món hải sản nguyên sơ này được sắp xếp cẩn thận trên lớp cơm Sushi dày dặn, tạo nên một hình ảnh ấn tượng và sống động. Để tăng thêm hương vị, Kaisendon thường đi kèm với nhiều loại gia vị khác nhau như: gừng ngâm, Wasabi và nước tương. Sự kết hợp giữa vị béo tươi của hải sản sống với vị cơm hơi thơm tạo nên một bản giao hưởng hương vị phản ánh sự thuần khiết và giản dị vốn có trong ẩm thực Nhật Bản.
10. Ikuradon (Donburi trứng cá hồi)
Ikuradon là món cơm trắng với trứng cá hồi bóng và béo ngậy. Đây là một công thức dễ dàng mà du khách có thể thêm nước sốt làm từ đậu nành và trang trí bằng dải rong biển và lá tía tô. Món ăn này thường có phần ăn phong phú gồm Ikura lấp lánh như viên ngọc quý đặt trên một lớp cơm ấm và dày dặn. Trứng cá hồi, được biết đến với kết cấu mọng nước, ngon miệng. Cơm thường được nêm thêm một chút nước tương, rượu mirin và rượu Sake, mang lại hương vị dễ chịu và trung tính, bổ sung cho hương vị đậm đà của Ikura.
Cách trình bày đầy nghệ thuật của Ikuradon cũng là một trong những điểm thu hút của món ăn này. Màu cam rực rỡ của trứng cá hồi tương phản tuyệt đẹp với cơm trắng, tạo nên một món ăn có hình ảnh bắt mắt, phản ánh sự chú ý đến từng chi tiết vốn có trong truyền thống ẩm thực Nhật Bản. Để nâng cao trải nghiệm tổng thể, có thể trang trí thêm rong biển thái lát mỏng hoặc hành lá, mang lại sự phức tạp tinh tế cho món ăn.
11. Karedon (Donburi cà ri)
Cho một ít cà ri kiểu Nhật lên một tô cơm nóng hổi vậy là đã có ngay món Karedon. Thịt được sử dụng để nấu món Kare-don thường là thịt lợn được cắt lát, nấu cùng với cà ri và các loại rau như hành tây, đậu Hà Lan, hẹ tây hoặc các loại rau xanh khác. Đây là một món ăn rất đơn giản, có thể chế biến một cách nhanh chóng nên được rất nhiều người Nhật yêu thích.
12. Tendon (Tempura Donburi)
Tempura là một món ăn truyền thống của Nhật Bản, được làm từ những nguyên liệu như rau và hải sản được nhúng qua với bột rồi chiên giòn. Kết hợp Tempura với cơm trắng, rưới nước sốt đậu nành có vị mặn ngọt đặc biệt (thường được pha với Dashi – nước dùng kiểu Nhật và Mirin), là người Nhật đã có ngay cho mình món Tendon.
Ngoài cơm và Tempura, Tendon thường được trang trí bằng củ cải Daikon bào, hành lá, và đôi khi rắc thêm Shichimi Togarashi (hỗn hợp 7 loại gia vị của Nhật Bản) để tăng thêm hương vị. Kết quả là một món ăn vừa miệng và hấp dẫn về mặt thị giác, làm nổi bật tính nghệ thuật của món Tendon, đồng thời mang đến một bữa ăn cân bằng và thoải mái.
Tempura thường không được ăn riêng lẻ và điều này cũng đúng ngay cả với Tendon. Một số Tendon đi kèm với nước sốt trong khi những số khác lại được ăn cùng với trứng đã được nấu chín theo kiểu tương tự như Oyakodon. Bất kể du khách chọn cách ăn như thế nào đi chăng nữa thì Tendon vẫn luôn là một món ăn ngon và chắc chắn sẽ khiến du khách hài lòng.
Tại Nhật Bản cũng có các cửa hàng đồ ăn nhanh như Tenya chuyên phục vụ món ăn này. Đây cũng là một trong những loại Donburi có lợi cho sức khỏe vì du khách có thể gọi Tendon với Tempura rau củ ăn cùng với cơm.
13. Chukadon (Cơm Donburi kiểu Trung Hoa)
Chukadon còn được gọi là “bát cơm kiểu Trung Hoa”. Công thức bao gồm cơm hạt ngắn được xào trong chảo, rưới nước sốt làm từ đậu nành và phủ nhiều loại thịt, hải sản và rau như bắp cải và măng. Một số người thích thêm nấm hương và mộc nhĩ vào bữa ăn. Việc sử dụng các nguyên liệu và hương vị thường thấy trong ẩm thực Trung Hoa mang lại cho Chukadon hương vị riêng biệt. Kỹ thuật xào nhanh giúp giữ được độ giòn của rau và độ mềm của protein. Nước sốt, với sự pha trộn của nước tương, dầu hào và các gia vị khác, mang lại hương vị thơm ngon và đậm đà cho món ăn.
Chukadon là một món ăn đầy hương vị và thỏa mãn, phản ánh sự kết hợp giữa ảnh hưởng ẩm thực Nhật Bản và Trung Quốc. Nó thể hiện tính linh hoạt của Donburi bằng cách kết hợp các yếu tố từ các nền ẩm thực khác nhau để tạo ra một bữa ăn độc đáo và ngon miệng.
Nhật Bản nổi tiếng với nền ẩm thực đa dạng và phong phú với nhiều món ăn thơm ngon được trình bày đẹp mắt và cầu kỳ. Tuy nhiên, bên cạnh đó những món ăn dân dã và mang nhiều ý nghĩa đặc biệt cũng được người Nhật rất ưa chuộng như 13 món Donburi. Nếu có dịp du lịch Nhật Bản, du khách đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức qua những món Donburi tuyệt hảo này nhé!