Nhật Bản từ lâu đã nổi tiếng với những món ăn độc đáo và ngon miệng. Tuy nhiên, ẩm thực Nhật Bản vẫn còn nhiều món khó nuốt với du khách nước ngoài, nổi bật nhất hẳn là Natto – món ăn được làm từ hạt đậu tương lên men. Mặc dù có mùi vị “khủng khiếp”, Natto vẫn có thể gây nghiện nếu thực khách ăn thử một lần.
Natto có màu nâu nhạt, nhiều chất dính và đặc biệt là có mùi khó ngửi. Natto sử dụng một loại vi khuẩn có tên là “Bacillus subtilis” để lên men. Natto khi lên men có mùi rất đặc trưng do vi khuẩn tạo ra, nên sẽ có những người thích hoặc không thích mùi vị này.
Nguồn gốc của món Natto được người Nhật truyền miệng qua nhiều đời với nhiều phiên bản khác nhau. Có truyền thuyết kể lại rằng, món ăn này vô tình được tạo ra từ một người lính trong doanh trại của tướng Yoshiie. Khi bị quân địch tập kích, anh ta đã giấu đậu nành luộc cho ngựa vào những túi rơm và không mở trong suốt mấy ngày liền. Khi phát hiện ra thì món ăn đã lên men và có mùi kỳ lạ. Nếm thử thấy ngon, người lính bèn trình món ăn lên tướng Yoshiie. Mùi vị của đậu nành lên men lập tức hấp dẫn ông, vì vậy món ăn dần trở nên phổ biến cho đến ngày nay.
Theo một truyền thuyết khác, Natto xuất hiện trong thời Edo (1603-1868) và cách chế biến đã thay đổi nhiều trong thời Taisho (1912-1926). Khi đó, những nhà nghiên cứu tìm đã tìm được cách sử dụng vi khuẩn làm món Natto mà không cần đến rơm.
Cũng theo dân gian có thể Natto bắt nguồn từ vùng chân dãy núi Himalaya tại Vân Nam rồi truyền đi theo bước chân những người tha hương. Natto được truyền đến Nhật Bản lúc nào, hiện chưa thể xác minh. Ở Hàn Quốc cũng có một loại đậu nành lên men tương tự Natto của Nhật Bản với tên gọi là “Cheonggukjang”.
Để làm món ăn này, sau khi ngâm hạt đậu nành nhỏ trong vòng một ngày, người Nhật đem luộc chín rồi cho lên men. Theo cách cổ truyền, đậu được ủ trong các túi rơm. Hiện nay, người Nhật sử dụng men Kosokin để ủ đậu nành trong khoảng 24 giờ ở nhiệt độ 40°C trong vòng 14-18 giờ.
Theo kinh nghiệm của nhều người, khi độ nhớt càng cao thì chất lượng món Natto càng tốt và vị càng ngọt. Người ta cũng sẽ đánh giá chất lượng Natto qua độ dài của sợi nhớt. Nếu khi lấy đũa gắp một miếng lên khỏi chén mà sợi nhớt càng dài thì Natto càng ngon. Đây là món ăn nhiều dinh dưỡng, dễ làm, không đắt tiền mà mọi người có thể làm tại nhà và không cần phải chế biến thêm khi dùng.
Sau khi được lên men, đậu Natto sẵn sàng có mặt trên các mâm cơm gia đình Nhật. Món ăn này thường được ăn kèm với cơm, hoặc có thể nấu thành súp, làm nhân Sushi cuộn và nước dùng của mì Soba. Ở các cửa hàng tiện lợi, du khách cũng có thể tìm thấy Natto ở dạng sấy khô như một món ăn vặt của người Nhật.
Bên cạnh vị hương vị không lẫn vào đâu được, Natto còn là một “bí quyết” để có cuộc sống trường thọ, theo nhiều cụ ông người Nhật. Ẩm thực Nhật Bản trước giờ luôn chú trọng vào mặt dưỡng chất trong món ăn, Natto cũng không ngoại lệ. Natto được các nhà khoa học kết luận là chứa nhiều thành phần dinh dưỡng quý có lợi cho sức khỏe đã được các nghiên cứu y học khẳng định. Đó là các acid amin, enzym Nattokinase, vitamin K2, chất Pyrazine tạo nên mùi đặc trưng của Natto. Cùng với nước tương Miso, Natto là một trong những nguồn protein quan trọng ở Nhật Bản thời phong kiến khi mà người ta không ăn thịt các loài thú và chim.
Dựa vào những nghiên cứu về mặt y khoa, những người tăng huyết áp, đái tháo đường, vữa xơ động mạch, có cơn đau thắt ngực, suy tĩnh mạch, tiền sử nhồi máu não, nhồi máu cơ tim… Ăn Natto thường xuyên giúp dự phòng các biến chứng và dự phòng tái phát một cách hữu hiệu.
Đặc biệt, Natto còn chứa enzym nattokinase có công dụng ngừa bệnh tim mạch. Năm 1980, Tiến sĩ Sumi Hiroyuki, nhà vi sinh lỗi lạc của Nhật Bản đã phát hiện enzym này có khả năng phân hủy tơ huyết (sợi fibrin làm đông máu) hữu hiệu gấp 4 lần plasmin (enzym làm tan máu đông). Nattokinase lọc sạch máu, nên cải thiện tuần hoàn não, giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ.
Natto quả thực là một “siêu thực phẩm” hay “thực phẩm vàng” với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe. Ngày nay, không chỉ ở Nhật Bản, Natto cũng đã trở thành một món ăn yêu thích ở nhiều nơi trên thế giới. Du lịch Nhật Bản, ngoài Sushi, Ramen, Tempura,… mà không thưởng thức Natto thì quả là một đáng tiếc lớn đấy!