Tháng 9 ở Nhật Bản là thời khắc thiên nhiên và con người hòa quyện trong vẻ đẹp giao mùa. Khi những tia nắng hè dịu đi, những cơn gió mát lành bắt đầu thổi qua các con phố, đồng quê và núi rừng, mang theo hương vị của mùa thu. Đây là tháng của những ngày lễ truyền thống, những lễ hội rực rỡ, những loài hoa thơ mộng và những món ăn đậm chất mùa thu. Từ hoa cosmos rực rỡ, cá thu đao nướng thơm lừng, đến các phong tục như ngắm trăng hay viếng mộ trong lễ Higan, tháng 9 là bức tranh sống động của văn hóa và thiên nhiên Nhật Bản. Hãy cùng khám phá những đặc trưng tuyệt vời của tháng 9 qua các ngày lễ, ngày kỷ niệm, nhiệt độ, đá sinh nhật, hoa đại diện, sự kiện và lễ hội nổi bật.
1. Ngày lễ và ngày kỷ niệm trong tháng 9 tại Nhật Bản
Tháng 9 tại Nhật Bản là thời điểm diễn ra nhiều ngày lễ và kỷ niệm quan trọng, từ những dịp tưởng niệm lịch sử đến các tiết khí truyền thống, mỗi sự kiện đều mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc, phản ánh tinh thần và lối sống của người Nhật.
Ngày 1 tháng 9: Ngày Phòng chống Thiên tai (Bousai no Hi)
Ngày này được thiết lập để tưởng niệm trận động đất lớn Kanto năm 1923, một thảm họa đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử Nhật Bản. Là quốc gia thường xuyên đối mặt với động đất, bão và lũ lụt, Nhật Bản luôn chú trọng nâng cao ý thức phòng chống thiên tai. Vào ngày 1/9, các trường học, công ty và cộng đồng trên cả nước tổ chức diễn tập sơ tán, kiểm tra vật dụng khẩn cấp và cập nhật kế hoạch ứng phó. Đây là dịp để người dân chuẩn bị tốt hơn cho những tình huống bất ngờ, từ việc kiểm tra túi đồ khẩn cấp đến học cách sử dụng ứng dụng cảnh báo thiên tai.
Khoảng ngày 7 tháng 9: Bạch lộ (Shiratsuyu)
Bạch lộ là một trong 24 tiết khí của lịch cổ, thường rơi vào khoảng ngày 7 hoặc 8 tháng 9. Đây là thời điểm không khí trở nên mát mẻ, sương sớm đọng trên cỏ cây, mang đến cảm giác trong lành và thi vị của mùa thu. Trong văn học Nhật Bản, “shiratsuyu” (sương trắng) là hình ảnh quen thuộc trong các bài haiku, gợi lên vẻ đẹp mong manh của thiên nhiên. Nếu bạn có cơ hội đến Nhật vào thời điểm này, hãy dạo bước vào buổi sáng sớm để cảm nhận tiết trời giao mùa, khi không khí trong trẻo hòa quyện với ánh nắng dịu nhẹ.
Ngày 9 tháng 9: Lễ Trùng Dương (Chouyou no Sekku)
Lễ Trùng Dương là một trong “Ngũ tiết khúc” – năm lễ tiết truyền thống của Nhật Bản. Số 9 được xem là con số dương lớn nhất, và sự trùng lặp của ngày 9/9 mang ý nghĩa “dương khí chồng chất”, biểu tượng cho điềm lành, sức khỏe và trường thọ. Vào ngày này, người Nhật thường trưng bày hoa cúc – biểu tượng của sự trường tồn – và uống rượu cúc (kiku-zake) để cầu chúc sức khỏe. Dù ngày nay phong tục này không còn phổ biến như trước, một số đền chùa ở Kyoto và Tokyo vẫn tổ chức các sự kiện đặc biệt, mang đến cơ hội trải nghiệm nét văn hóa cổ truyền tinh tế.
Thứ Hai tuần thứ ba: Ngày Tôn vinh Người cao tuổi (Keirou no Hi)
Ngày lễ này là dịp để bày tỏ lòng kính trọng và tri ân những người lớn tuổi. Các gia đình Nhật Bản thường tụ họp, gửi lời chúc tốt đẹp hoặc tặng quà cho ông bà, cha mẹ. Đây cũng là kỳ nghỉ quốc gia kéo dài 3 ngày, khiến các điểm du lịch như suối nước nóng, công viên thiên nhiên hay các khu nghỉ dưỡng trở nên đông đúc. Nếu bạn đang tìm kiếm món quà ý nghĩa, các sản phẩm thủ công truyền thống hoặc thực phẩm mùa thu như bánh wagashi thường là lựa chọn được yêu thích.
22-24 tháng 9: Ngày Thu phân (Shuubun no Hi)
Ngày Thu phân, khi thời gian ngày và đêm gần như bằng nhau, là một ngày lễ quốc gia quan trọng tại Nhật Bản. Đây là dịp để tưởng nhớ tổ tiên, với nhiều gia đình đi viếng mộ và tham gia các nghi thức tại chùa chiền. Thời điểm này còn được gọi là “Higan mùa thu”, với hoa bỉ ngạn (higanbana) đỏ rực nở rộ quanh các nghĩa trang và bờ ruộng, tạo nên một khung cảnh vừa huyền bí vừa lãng mạn, đậm chất mùa thu Nhật Bản.
15 tháng 8 âm lịch: Tết Trung thu (Tsukimi)
Tết Trung thu, rơi vào khoảng ngày 6/10/2025 theo lịch dương, là dịp để người Nhật ngắm trăng tròn đẹp nhất trong năm. Từ thời Heian, phong tục này đã trở thành một phần quan trọng của văn hóa Nhật, thể hiện lòng biết ơn với mùa màng. Người dân thường cúng cỏ lau (susuki) và bánh dango, bày trí đơn giản nhưng đầy ý nghĩa. Nhiều đền chùa và cửa hàng wagashi bán các sản phẩm đặc biệt lấy cảm hứng từ mặt trăng. Đây cũng là thời điểm các chuỗi thức ăn nhanh tung ra “Tsukimi Burger” – món bánh với trứng lòng đào và thịt xông khói, trở thành biểu tượng mùa thu hiện đại.
Tuần lễ Bạc (Silver Week)
Tùy từng năm, tháng 9 có thể xuất hiện kỳ nghỉ dài gọi là “Silver Week”, khi Ngày Tôn vinh Người cao tuổi (15/9) và Ngày Thu phân (23/9) gần nhau, tạo thành một chuỗi ngày nghỉ từ khoảng 13/9 đến 23/9/2025. Đây là thời điểm lý tưởng để du lịch, nhưng cũng khiến các điểm đến và phương tiện giao thông trở nên đông đúc. Nếu bạn có kế hoạch khám phá Nhật Bản vào thời gian này, hãy đặt vé máy bay, tàu hoặc khách sạn sớm để đảm bảo hành trình thuận lợi.
2. Nhiệt độ trung bình trong tháng 9 ở Nhật Bản
Tháng 9 mang đến tiết trời dễ chịu, với cái nóng mùa hè dần tan biến và những cơn gió mát lành của mùa thu bắt đầu xuất hiện. Dưới đây là nhiệt độ trung bình tại các thành phố lớn của Nhật Bản, dựa trên dữ liệu 3 năm gần nhất:
Tokyo
-
2022: 24,4°C
-
2023: 26,7°C
-
2024: 26,6°C
Osaka
-
2022: 26,2°C
-
2023: 27,9°C
-
2024: 28,6°C
Fukuoka (Hakata)
-
2022: 25,2°C
-
2023: 26,4°C
-
2024: 28,1°C
Hokkaido (Sapporo)
-
2022: 24,1°C
-
2023: 25,5°C
-
2024: 24,5°C
Nhiệt độ này cho thấy tháng 9 là thời điểm lý tưởng để khám phá Nhật Bản, từ những con phố nhộn nhịp ở Tokyo đến các cánh đồng hoa cosmos ở vùng nông thôn. Thời tiết mát mẻ, dễ chịu rất phù hợp cho các hoạt động ngoài trời như đi bộ, tham quan lễ hội hoặc ngắm cảnh.
3. Đá sinh nhật tháng 9
Sapphire là đá sinh nhật của tháng 9, với sắc xanh biếc sâu thẳm, tượng trưng cho sự chân thành, bác ái và chung thủy. Từ thời Trung cổ ở châu Âu, sapphire đã được vua chúa và giới tăng lữ sử dụng như biểu tượng của sự cao quý. Tại Nhật Bản, sapphire là lựa chọn phổ biến cho quà sinh nhật hoặc quà kỷ niệm cưới, mang ý nghĩa sâu sắc và thanh lịch. Một chiếc vòng cổ hoặc nhẫn sapphire sẽ là món quà hoàn hảo để kỷ niệm những khoảnh khắc đặc biệt trong tháng 9.
4. Loài hoa đại diện tháng 9
Tháng 9 ở Nhật Bản được tô điểm bởi những loài hoa mang đậm nét thu, từ cosmos dịu dàng đến bỉ ngạn kỳ bí. Dưới đây là những loài hoa tiêu biểu:
Hoa cosmos (Hoa cánh bướm)
Được mệnh danh là “sakura mùa thu” (秋桜 – akizakura), hoa cosmos nở rộ khắp các công viên và cánh đồng với đủ sắc màu hồng, trắng, đỏ, cam. Với ý nghĩa “sự hài hòa” và “khiêm nhường”, cosmos mang vẻ đẹp mỏng manh, rung rinh trong gió, gợi lên hình ảnh mùa thu dịu dàng. Những cánh đồng cosmos ở Hokkaido hay công viên Hitachi Seaside là điểm đến không thể bỏ lỡ cho những ai yêu thiên nhiên.
Hoa bỉ ngạn (Higanbana)
Nở rộ đúng vào dịp lễ Higan, hoa bỉ ngạn đỏ rực xuất hiện ở các bờ ruộng, nghĩa trang và lối đi nông thôn, mang vẻ đẹp vừa huyền bí vừa lãng mạn. Với ý nghĩa “đam mê”, “tái ngộ” và “ký ức buồn”, higanbana thường xuất hiện trong văn học và nghệ thuật Nhật Bản, từ thơ ca đến anime. Dù có độc trong củ, vẻ đẹp của loài hoa này vẫn khiến bao người mê đắm.
Cỏ lau (Susuki)
Là một trong “bảy loài cỏ thu” truyền thống, cỏ lau mọc thành cụm ven sông, sườn đồi, mang vẻ đẹp thanh thoát, mộc mạc. Trong dịp Tết Trung thu, cỏ lau được dùng để cúng trăng, thể hiện sự thanh tịnh và lòng biết ơn. Khung cảnh cỏ lau đung đưa trong gió thu là hình ảnh quen thuộc trong thơ ca và tranh vẽ Nhật Bản.
Hoa mộc lan (Kinmokusei)
Cuối tháng 9, hương thơm dịu ngọt của hoa mộc lan lan tỏa khắp các khu dân cư, trường học và công viên, báo hiệu mùa thu đã thực sự đến. Những bông hoa nhỏ màu cam mọc chen chúc không chỉ đẹp mắt mà còn mang lại cảm giác ấm áp, thân thuộc. Hương mộc lan còn được sử dụng trong nước hoa và xịt phòng, là món quà lưu niệm độc đáo cho du khách.
Hoa cúc (Kiku)
Hoa cúc không chỉ là biểu tượng mùa thu mà còn là biểu tượng của hoàng gia Nhật Bản, xuất hiện trên quốc huy. Trong lễ Trùng Dương (9/9), hoa cúc được dùng để cầu sức khỏe và trường thọ. Ngoài ra, hoa cúc còn được sử dụng trong ẩm thực (như trà hoa cúc) và y học cổ truyền, thể hiện vai trò quan trọng trong văn hóa Nhật.
5. Các sự kiện và phong tục tháng 9
Tháng 9 là thời điểm diễn ra nhiều phong tục và sự kiện mang đậm nét văn hóa Nhật Bản, từ những nghi thức tâm linh đến các hoạt động ẩm thực và nông nghiệp.
Ngắm trăng (Tsukimi)
Vào đêm rằm tháng 8 âm lịch (6/10/2025), Tết Trung thu là dịp để người Nhật ngắm trăng tròn, cúng cỏ lau và bánh dango để bày tỏ lòng biết ơn với mùa màng. Phong tục này bắt nguồn từ thời Heian và vẫn được duy trì đến ngày nay. Các cửa hàng wagashi và chuỗi thức ăn nhanh như McDonald’s thường tung ra các sản phẩm đặc biệt, nổi bật nhất là “Tsukimi Burger” với trứng lòng đào và thịt xông khói, trở thành biểu tượng mùa thu hiện đại.
Lễ Higan mùa thu
Tuần lễ 7 ngày quanh ngày Thu phân được gọi là “Higan mùa thu”, là dịp để tưởng nhớ tổ tiên. Người Nhật thường đi viếng mộ, dâng bánh ohagi (bánh gạo nếp nhân đậu đỏ) lên bàn thờ và tham gia các nghi thức tại chùa. Đây là phong tục tâm linh quan trọng, thể hiện sự gắn kết gia đình và lòng hiếu thảo.
Mùa gặt
Tháng 9 là thời điểm lúa chín, với những cánh đồng vàng óng ánh trải dài khắp vùng nông thôn Nhật Bản. Một số địa phương tổ chức trải nghiệm gặt lúa dành cho khách du lịch, mang đến cơ hội khám phá văn hóa nông nghiệp truyền thống. Hình ảnh những người nông dân làm việc trên cánh đồng là biểu tượng sống động của mùa thu.
Cá thu đao (Sanma)
Cá thu đao nướng muối, ăn kèm củ cải bào, là món ăn đặc trưng của mùa thu. Tên gọi “sanma” có chữ “thu” (秋), thể hiện đây là thời điểm cá ngon nhất, béo ngậy và đậm đà hương vị. Dù sản lượng đánh bắt giảm khiến giá tăng, cá thu đao vẫn là biểu tượng không thể thiếu trong ẩm thực mùa thu Nhật Bản.
Bảy loài cỏ mùa thu
Khác với “bảy loài rau mùa xuân” dùng trong ẩm thực, “bảy loài cỏ mùa thu” là những loài hoa cỏ để thưởng ngoạn, bao gồm: cỏ hagi, hoa kikyō, dây kudzu, hoa fuji-bakama, hoa ominaeshi, cỏ lau và hoa nadeshiko. Những loài cỏ này xuất hiện trong văn học cổ như Man’yōshū (Vạn Diệp Tập), mang vẻ đẹp thơ mộng và là biểu tượng của mùa thu Nhật Bản.
Nho
Tháng 9 là mùa thu hoạch nho, với các giống nổi tiếng như Kyoho và Shine Muscat. Vị ngọt đậm đà và kết cấu đặc trưng của nho Nhật khiến chúng trở thành món ăn được yêu thích. Nhiều trang trại mở cửa cho du khách tham gia hái nho, là hoạt động cuối tuần thú vị cho các gia đình.
Lê
Lê Nhật Bản, như giống Kōsui, Hōsui và Niitaka, có vị ngọt thanh, giòn mát, rất phù hợp để giải nhiệt trong tiết trời tháng 9 vẫn còn chút nắng nóng. Lê thường được ăn lạnh và là món quà biếu phổ biến trong mùa thu.
Khoai lang
Khoai lang mùa thu có vị ngọt dịu, kết cấu mềm ẩm, là nguyên liệu chính trong nhiều món ăn như daigaku-imo (khoai lang tẩm đường) hay bánh sweet potato. Đây là “nhân vật chính” của ẩm thực mùa thu, mang đến hương vị ngọt ngào và ấm áp.
6. Các lễ hội nổi tiếng trong tháng 9
Tháng 9 là mùa của những lễ hội sôi động, từ những màn trình diễn truyền thống đến các sự kiện mang đậm màu sắc địa phương. Dưới đây là một số lễ hội nổi bật:
Lễ hội Kishiwada Danjiri (Osaka)
Lễ hội Kishiwada Danjiri ở Osaka là một trong những sự kiện mùa thu ấn tượng nhất, với những chiếc xe rước (danjiri) lớn, được chạm khắc công phu, được kéo quanh thành phố với tốc độ cao. Những khúc cua gấp, tiếng hô vang và khí thế hừng hực của người tham gia tạo nên một khung cảnh không thể quên. Lễ hội thu hút hàng ngàn du khách, biến Kishiwada thành một biển người sôi động.
Thời gian: 7/9 và 12/9/2025
Lễ hội Gió Owara (Toyama)
Diễn ra tại thị trấn Yatsuo, tỉnh Toyama, lễ hội Gió Owara mang vẻ đẹp huyền ảo với điệu múa Owara nhẹ nhàng và âm thanh đàn hồ cầm buồn man mác. Dưới ánh đèn lồng mờ ảo, các vũ công đội nón nan biểu diễn uyển chuyển, tạo nên một khung cảnh sâu lắng, đối lập với sự náo nhiệt của các lễ hội mùa hè.
Thời gian: 1-3/9/2025
Lễ hội Eisa toàn đảo Okinawa
Đây là lễ hội lớn nhất tại Okinawa, nơi các nhóm thanh niên trình diễn nghệ thuật dân gian Eisa với tiếng trống vang dội và vũ điệu mạnh mẽ. Vốn là nghi lễ đón tiễn linh hồn tổ tiên trong dịp Obon, Eisa đã được nâng tầm thành màn biểu diễn quy mô lớn, tràn đầy năng lượng, thu hút cả người dân địa phương và du khách.
Thời gian: 12-14/9/2025
Lễ hội Kakunodate (Akita)
Lễ hội Kakunodate ở tỉnh Akita có lịch sử hơn 300 năm, với những chiếc kiệu diễu hành (hikiyama) đầy màu sắc được kéo qua các con phố cổ samurai. Điểm nhấn là màn “va chạm kiệu” mãn nhãn, thể hiện sức mạnh và tinh thần đoàn kết. Lễ hội này được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể, là đại diện tiêu biểu cho văn hóa mùa thu vùng Tohoku.
Thời gian: 7-9/9/2025
Tháng 9 ở Nhật Bản là bức tranh mùa thu rực rỡ, nơi thiên nhiên, văn hóa và con người hòa quyện trong những ngày lễ ý nghĩa, phong tục truyền thống và lễ hội sôi động. Từ những cánh đồng hoa cosmos rung rinh trong gió, hương thơm ngọt ngào của hoa mộc lan, đến cá thu đao nướng thơm lừng và các sự kiện như ngắm trăng hay lễ hội Danjiri, tháng 9 mang đến những trải nghiệm văn hóa phong phú và khó quên. Hãy lên kế hoạch ngay để đắm mình trong không khí mùa thu Nhật Bản, nơi mỗi khoảnh khắc đều tràn đầy cảm xúc và vẻ đẹp!