Khi nhắc nền ẩm thực Nhật Bản thì phải kể về các món mì sợi dài dẻo dai ăn kèm với nước súp thanh ngọt, đậm đà. Trong đó có món mì Ramen trứ danh được người Nhật ưa chuộng hàng đầu. Có thể nói sự tinh tế, tỉ mỉ trong cách chế biến của người Nhật đã làm nên nét độc đáo của món ăn này.
Ramen là một món ăn truyền thống tại đất nước Nhật Bản. Món này bao gồm phần sợi mì được làm từ lúa mì, nước dùng thường nấu từ xương heo, xương gà hoặc cá, đồng thời ăn kèm với các món như thịt heo thái mỏng (xá xíu), rong biển sấy khô (Nori), măng chua (Menma) và hành lá.
Nguồn gốc
Ramen được nhiều người biết đến là một phát minh của Nhật Bản, nhưng vẫn còn nhiều tranh cãi. Nhiều nguồn cho rằng Ramen có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng người ta không rõ nó được du nhập vào Nhật Bản từ khi nào. Nhiều nguồn khác cho rằng nó được phát minh ở Nhật Bản vào đầu thế kỷ 20.
Theo một số tài liệu, vào năm 1665, lãnh chúa Tokugawa Mitsukuni chính là người đầu tiên được nếm thử món mì của Trung Quốc do một Khổng gia thết đãi. Sau đó, năm 1884, một cửa hàng ở thành phố Hakodate đã quảng cáo thông tin phục vụ món “Soba Nam Kinh” trên Thời báo Hakodate.
Mì Soba Nam kinh chính thức được xuất hiện tại Yokohama vào giữa thời đại Meij và mì Ramen chính thức được phục vụ tại Rairaiken ở Asakusa vào năm 1910. Năm 1937, cơn sốt mì Ramen đã lan rộng khắp Nhật Bản và đã phát triển phong phú và đa dạng đến ngày nay.
Từ thập niên 1980, Ramen dần dần trở thành một biểu tượng văn hóa của Nhật Bản và lan rộng trên toàn thế giới. Đến năm 1994, tại khu phố nhỏ trong Yokohama đã chính thức mở một Bảo tàng Ramen với rất nhiều hiện vật trưng bày về lịch ra đời và phát triển của món ăn này.
Các nguyên liệu chính của mì Ramen
Món Ramen đúng chuẩn Nhật Bản khi có sự kết hợp giữa sợi mì, nước dùng và kèm theo những nguyên liệu khác.
Sợi mì được làm từ 4 nguyên liệu như: bột mì, nước, muối và nước tro tàu. Nước tro tàu là một nguyên liệu không thể thiếu khi làm mì Ramen vì nó giúp tăng độ dẻo dai, tạo màu vàng cũng như hương vị đặc trưng cho sợi mì. Hỗn hợp nguyên liệu này được nhào với nhau thành bột, sau đó được cán (hoặc kéo tay), cắt và hấp.
Sợi mì Ramen có nhiều hình dạng và độ dài khác nhau, nó có thể mỏng, dày, xoăn, thẳng hoặc tròn, vuông tùy vào nơi sản xuất ở từng địa phương.
Nước dùng của Ramen thì thường được hầm từ xương heo, xương gà hoặc xương bò, đồng thời kết hợp với các nguyên liệu khác như: nấm hương (Shiitake), tảo bẹ (Kombu), Katsuobushi (vụn cá ngừ vằn phơi khô bào mỏng), Niboshi (cá mòi bé phơi khô) và hành tây. Ngoài ra, nước súp còn được nếm nếm thêm những gia vị khác để tạo hương vị đặc trưng cho món mì như: muối (Shio), nước tương (Shoyu) và tương Miso.
Để tăng thêm hương vị cho món mì, Ramen sẽ được thêm vào một số loại đồ ăn kèm như: Thịt heo (gồm Chashu – thịt xá xíu; Kakuni – thịt viên được hầm với nước tương và rượu Mirin; Bacon – thịt xông khói); Rau củ tươi (gồm có hành lá, tỏi băm, giá đỗ, hạt bắp và bắp cải,…); Rau củ khô (gồm có: nấm kim châm, mộc nhĩ, rong biển, Wakame – một loại tảo bẹ mỏng tại Nhật Bản, Beni Shoga – gừng ngâm, có màu đỏ); Trứng luộc (Trứng sẽ được luộc lòng đào, sau đó được tẩm ướp với rượu ngọt, nước tương trong vài tiếng); Chả cá (được làm từ các loại cá có thịt màu trắng, sau đó băm nhuyễn, cuộn lại, tạo hình và đem đi hấp chín. Mỗi cây chả cá khi cắt ra sẽ hình xoáy hồng ở giữa).
Các loại mì Ramen
Trong nền ẩm thực đặc sắc của “xứ Phù Tang”, món mì Ramen có nhiều loại đa dạng, khác biệt từ cách chế biến cho tới loại nước dùng. Có loại Ramen sử dụng loại mì sợi to, có loại chuộng mì sợi mỏng. Mì Ramen cũng có nhiều cách ăn khác nhau, có loại ăn lạnh, có loại chấm mì vào nước dùng cho tới loại chan nước dùng lên mì.
Shoyu Ramen
Shoyu Ramen được biết đến là một trong những loại Ramen lâu đời nhất và được coi là phiên bản gần giống nhất với bản gốc của Trung Quốc lần đầu tiên xuất hiện tại Nhật Bản. Hiện nay, nó cực kỳ phổ biến tại Tokyo và được nhiều nước trên thế giới biết đến.
Trong tiếng Nhật, “Shoyu” có nghĩa là “nước tương”, chính vì vậy sợi mì Shoyu Ramen sẽ có màu nâu đặc trưng cùng hương thơm nhẹ của đậu nành. Ngoài ra, sợi mì sẽ được làm với kích thước nhỏ nhằm giúp cho nước dùng thấm vào trong và khi ăn sẽ có cảm giác ngon hơn.
Nước dùng trong Shoyu Ramen thường được làm từ thịt gà nấu với rau củ và nước tương. Bên cạnh đó, nó còn được ăn kèm với hành lá, rong biển, măng khô, trứng luộc, chả cá,…
Shio Ramen
“Shio” trong tiếng Nhật có nghĩa là “muối”, chính vì vậy loại Ramen này được nấu từ rất nhiều loại muối khác nhau kết hợp cùng thịt gà hoặc cá, đôi khi cũng sử dụng thêm xương heo. Đây được xem là một loại nước dùng lâu đời nhất tại Nhật Bản và khá kén người ăn.
Shio Ramen có nước dùng màu vàng nhạt, khá trong và có vị mặn đậm đà. Món mì này thường ăn kèm với thịt xá xíu hoặc mận ngâm, chả cá, trứng luộc và một số loại rau khác.
Miso Ramen
Mặc dù tương Miso đã có từ rất lâu, nhưng Miso Ramen lại mới xuất hiện từ những năm 1960 ở Hokkaido, một đảo lớn ở phía Bắc Nhật Bản.
Vị của Miso Ramen không mặn như Shio Ramen mà thường có vị ngọt nhẹ, cùng với hương thơm hấp dẫn thực khách. Để có được sự quyến rũ ngây ngất lòng người, người ta nấu nước dùng cùng với thịt gà kết hợp với cá, nhiều lúc có mỡ heo nấu trong nhiều giờ để tạo ra được hương vị ngọt nhẹ nhưng quyến rũ.
Miso Ramen thường có sợi to, dày và hơi xoăn tạo nên nét riêng biệt của mình. Cũng giống với nhiều loại Ramen khác, mì này đi kèm với trứng luộc, Chashu, chả cá và đặc biệt món này có nhiều rau cùng với bắp tạo điểm nhấn đối với loại mì ngọt này.
Tonkotsu Ramen
Tonkotsu Ramen có xuất xứ từ vùng Kyushu và có cái tên khác là Hakata.
“Tonkotsu” dịch ra nghĩa là “xương heo”. Nước dùng của loại Ramen này khá đặc và có màu trắng nhạt, một số người còn nói nó ngậy như sữa. Màu sắc và độ sánh của nước dùng đến từ việc hầm xương heo và mỡ ở nhiệt độ cao trong nhiều giờ, ở một số nơi thời gian nấu có thể đến 20 tiếng. Với sợi mì của món này thì thường khá nhỏ để thực khách có thể cảm nhận được cả hai thứ mì và nước dùng. Tonkotsu Ramen thường đi kèm với thịt heo, gừng đỏ muối chua, trứng luộc, hành và một số loại rau.
Sapporo Ramen
Sapporo Ramen có nguồn gốc từ thành phố Sapporo thuộc tỉnh Hokkaido. Nước dùng của Sapporo Ramen sẽ được nấu từ xương heo ninh trong nhiều giờ, sau đó cho thêm tương đậu nành Miso để tạo nên được độ sánh đặc, đậm đà. Mì Ramen của Sapporo thường được ăn cùng các loại mì sợi dày, kết hợp cùng bơ và bắp.
Hakata Ramen
Hakata Ramen bắt nguồn từ miền nam Nhật Bản – thành phố Fukuoka thuộc đảo Kyushu. Loại mì Ramen này có nước dùng màu trắng sữa khá sánh do được ninh với xương heo trong nhiều giờ đồng hồ. Sợi mì cũng được làm với kích thước mảnh và nhỏ, ăn kèm cùng thịt xá xíu và hành lá. Ngoài ra, món mì này cũng có thể thêm một ít tỏi nghiền, hạt vừng, gừng đỏ để tăng thêm mùi hương và màu sắc.
Kurume Ramen
Tại thành phố Fukuoka thuộc đảo Kyushu, ngoài món Hakata Ramen còn có Kurume Ramen cũng rất được nhiều người yêu thích. Món ăn sử dụng sợi mì khá to, nước dùng cũng hầm từ xương heo nhưng hương vị lại đậm đà hơn Hakata Ramen.
Kagoshima Ramen
Cùng có nguồn gốc tại Kyushu, thế nhưng Kagoshima Ramen lại không hề bị ảnh hưởng từ các hương vị của những loại Ramen khác. Thay vào đó, nước dùng của món ăn sẽ được pha trộn giữa thịt heo, thịt gà, cá mòi khô, rau, nấm đông cô khô và hành lá. Chính vì điều này đã đem đến một món mì Ramen có hương vị nhẹ nhàng, khác biệt hơn hẳn so với các loại Ramen khác tại vùng này.
Kitakata Ramen
Kitakata Ramen là đặc sản của thành phố Kitakata, đây cũng là một trong những loại mì Ramen nổi tiếng nhất tại “xứ Phù Tang”. Món ăn có nước dùng đậm đà, sợi mì to, ăn kèm với măng hầm, hành lá và khá nhiều thịt xá xíu.
Wakayama Ramen
Wakayama Ramen là đặc sản tại tỉnh Wakayama, nằm ở phía nam phủ Osaka. Nước dùng của loại Ramen này có 2 loại đó là Shouyu vị dịu nhẹ và Shouyu vị đậm đà, tuy nhiên cả hai đều không có cảm giác béo ngậy của mỡ nên rất dễ ăn.
Một phần Wakayama khá đơn giản gồm mì chan với nước dùng, vài lát thịt xá xíu, trứng luộc hoặc cá thu. Vì lượng thức ăn trong tô tương đối ít nên khi dùng Wakayama, thực khách thường ăn kèm thêm Saba Sushi, đây cũng là một điểm khác biệt giúp loại Ramen này tạo được điểm nhấn khác biệt.
Onomichi Ramen
Onomichi Ramen có nước dùng được rán từ mỡ heo kết hợp với vị đậm đà từ nước tương Shoyu. Món ăn có sợi mì mỏng, thẳng và dai, ăn kèm với hành lá, thịt xá xíu, măng ngâm chua và một ít mỡ heo để tăng thêm mùi thơm.
Hakodate Ramen
Hakodate Ramen có nước dùng được ninh từ xương heo, xương gà trong nhiều giờ và kết hợp cùng Shio – một loại tương đậu nành. Chính vì vậy, Hakodate có phần nước dùng khá trong, vị dịu nhẹ và thanh đạm.
Tantan-men
Loại Ramen này là cũng là một kiểu Ramen phổ biến, có sử dụng thêm một số nguyên liệu Trung Quốc và là một lựa chọn tuyệt vời cho những người thích ăn cay. Món ramen này sử dụng tương miso nhưng bổ sung thêm sữa đậu nành, dầu cay, dầu mè và thịt lợn băm. Nước súp đặc sệt màu đỏ mang lại hương vị cay, mặn.
Tsukemen Ramen
Tsukemen Ramen hay còn được gọi mì lạnh và thường được người Nhật dùng khi tiết trời oi bức. Điểm khác biệt so với các loại Ramen khác đó chính là Tsukemen Ramen sẽ được để riêng ra 2 tô: 1 tô mì và 1 tô nước dùng. Khi ăn, thực khách sẽ chấm mì cùng nước dùng rồi thưởng thức.
Nước dùng của Tsukemen Ramen thuộc loại đặc biệt nhất trong tất cả các loại mì. Nước dùng được hầm trong nhiều giờ cùng với với xương heo hoặc cô đặc từ hương vị hải sản, thậm chí là nấu với rau củ tùy vào từng nơi chế biến. Chính vì thế nó sánh đặc, có màu đậm hơn và hương vị mạnh hơn so với các loại nước súp theo tiêu chuẩn.
Abura-soba/Maze-soba
Đừng để cái tên đánh lừa du khách, nó không phải là mì Soba, mà chính là Ramen đấy! Đây là kiểu mì Ramen không có nước dùng, giống như mì trộn ở Việt Nam. Mì được chuẩn bị đầy đặn cùng với các nguyên liệu khác. Khi ăn, thực khách phải trộn đều mì cùng tất cả các nguyên liệu với sốt Tare của mì khi ăn. Sốt Tare thường là nước tương Shoyu, nhưng thực khách có thể cho thêm dầu cay rau, dấm…
Cách ăn mì Ramen đúng chuẩn người Nhật
Bản chất mì Ramen là một món ăn bình dị nên không có những nghi thức nghiêm ngặt, du khách có thể ăn thoải mái. Tuy nhiên, để thưởng thức một tô mì Ramen ngon đúng điệu và trọn vị nhất, du khách cần thực hiện theo 3 bước:
Nếm thử nước
Đối với miếng đầu tiên, hãy sử dụng レンゲ (renge) – thìa gốm ăn Ramen, để nếm thử một cách kỹ lưỡng nước dùng. Miếng tiếp theo là dùng đũa để nếm thử sự kết hợp của mì và nước dùng. Sau đó, ăn từng chút một nguyên liệu, mì, nước dùng. Tuy vậy, nếu để lâu, sợi mì sẽ bị vữa, ảnh hưởng đến mùi vị. Khi tô Ramen được bày ra, du khách nên ăn càng sớm càng tốt.
“Xì xụp” tô mì Ramen
Người Nhật cho rằng ăn Ramen thì nên tạo ra âm thanh “xì xụp” bởi đó là “âm thanh ngon lành”. Về mặt khoa học, có giả thuyết cho rằng tạo ra tiếng thì sẽ ăn ngon hơn.
Húp sạch nước dùng
Người Nhật quan niệm rằng việc làm này chính là một lời tri ân đối với người đầu bếp, hành động này mang ý nghĩa rằng “Nước dùng rất ngon”. Người Nhật cũng thường dùng cơm để ăn nốt với nước dùng Ramen. Tuy nhiên, nước dùng Ramen thường có nhiều muối và chất béo, vì vậy nếu du khách lo lắng về sức khỏe của mình, du khách không cần phải ép mình húp hết mà chỉ cần nói “ご馳走様です” (Gochisosama desu), có nghĩa là “Cảm ơn vì bữa ăn ngon” với người đầu bếp cũng đủ để truyền tải được sự biết ơn của du khách đến họ.
Ẩm thực Nhật Bản luôn chứa đựng rất nhiều điều thú vị và ấn tượng như chính con người nơi đây. Với những chia sẻ trên đây, hi vọng du khách đã hiểu thêm về món mì Ramen. Hãy note nó vào sổ tay du lịch nhé! Biết đâu du khách sẽ có dịp đến Nhật Bản và thưởng thức món ăn đặc biệt này ngay tại đất nước này.