Mùa thu tại Nhật Bản là một trong những mùa đẹp nhất trong năm, khi cảnh sắc thiên nhiên chuyển mình thành một bức tranh rực rỡ với sắc đỏ, vàng, cam của lá phong. Vào thời điểm này, momijigari, hay phong tục ngắm lá đỏ, trở thành hoạt động yêu thích của người Nhật và du khách khắp nơi, mang theo những giá trị văn hóa sâu sắc và những trải nghiệm khó quên.

1. Nguồn gốc và ý nghĩa của Momijigari

“Momijigari” xuất phát từ hai từ trong tiếng Nhật: momiji (紅葉) nghĩa là “lá đỏ” và gari (狩り) nghĩa là “săn”, tượng trưng cho hành động ngắm nhìn và thưởng thức vẻ đẹp của những tán lá thu. Phong tục này bắt nguồn từ thời Nara (710–794), khi người Nhật bắt đầu chiêm ngưỡng sự chuyển màu kỳ diệu của thiên nhiên. Qua thời gian, momijigari dần trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa Nhật Bản và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

• Biểu tượng của sự chuyển mùa: Momijigari không chỉ là dịp thưởng ngoạn cảnh sắc, mà còn tượng trưng cho sự thay đổi, nhắc nhở con người về tính vô thường và vẻ đẹp ngắn ngủi của cuộc sống.
• Nguồn cảm hứng nghệ thuật: Mùa lá đỏ là nguồn cảm hứng vô tận cho thơ ca, hội họa và các tác phẩm nghệ thuật Nhật Bản, khắc họa một vẻ đẹp lãng mạn và huyền ảo.
• Gắn kết cộng đồng và gia đình: Momijigari là thời gian để gia đình, bạn bè tụ họp, cùng tận hưởng thiên nhiên, chia sẻ những khoảnh khắc quý giá.

2. Sự phát triển của Momijigari qua các thời kỳ

Thời Heian (794–1185): Vào thời kỳ này, giới quý tộc Nhật Bản thường tổ chức các buổi tiệc ngắm lá đỏ trong những khu vườn tinh tế, kết hợp với thưởng trà và ngâm thơ. Đây là những sự kiện trang trọng, giúp con người hòa mình vào thiên nhiên và nghệ thuật.

Thời Edo (1603–1868): Momijigari lan tỏa rộng rãi hơn, không chỉ giới hạn trong tầng lớp quý tộc mà còn trở thành phong tục phổ biến trong dân chúng. Các điểm ngắm lá đỏ được mở rộng, và hoạt động này trở thành dịp lễ hội cộng đồng.

Thời hiện đại: Ngày nay, momijigari vẫn được duy trì và phát triển mạnh mẽ, trở thành một trong những hoạt động du lịch phổ biến nhất vào mùa thu Nhật Bản. Người Nhật tổ chức các chuyến du lịch cùng gia đình hoặc bạn bè để ngắm lá đỏ ở khắp mọi nơi trên đất nước.

3. Những địa điểm ngắm lá đỏ nổi tiếng ở Nhật Bản

Tokyo, hay còn được biết đến với tên gọi Edo trong thời kỳ Edo (1603–1868), là nơi lưu giữ những dấu ấn văn hóa và thiên nhiên tuyệt đẹp của Nhật Bản xưa. Ngày nay, khi đến Tokyo vào mùa thu, bạn có thể thưởng ngoạn sắc lá đỏ và vàng rực rỡ tại nhiều địa điểm nổi tiếng. Tuy nhiên, hãy cùng quay ngược thời gian và khám phá những địa điểm ngắm lá thu đã từng được yêu thích ở Edo qua cuốn sách “江戸名所花暦 – Edo Meisho Hanagoyomi” (Lịch hoa nở ở những địa điểm nổi tiếng của Edo) xuất bản năm 1827.

3.1. Chùa Mamasan Guhouji – Cây phong cổ kính tại chánh điện

Nằm tại huyện Katsushika, tỉnh Shimosa, nay là thành phố Ichikawa thuộc tỉnh Chiba, Chùa Mamasan Guhouji là một địa điểm nổi tiếng với cây phong cổ trước chánh điện. Theo sách “Edo Meisho Hanagoyomi,” cây phong này nổi bật giữa không gian thanh tịnh, mang đến sắc đỏ rực vào mùa thu, khiến bất cứ ai cũng không thể rời mắt.

Ngôi chùa thuộc phái Nichiren, được xây dựng bởi nhà sư Gyoki nhằm an ủi linh hồn nàng Tekona – một cô gái xinh đẹp và giàu tình cảm. Truyền thuyết kể rằng nàng đã chọn cách trầm mình xuống biển để tránh trở thành nguồn cơn xung đột giữa các chàng trai tranh giành tình cảm của nàng.

3.2. Takinogawa – Dòng sông lá phong chảy xết

Takinogawa là một khu vực nổi tiếng phía nam phường Kita, Tokyo ngày nay. Với dòng sông Shakujii uốn khúc và chảy xiết, Takinogawa mang lại cảnh sắc thiên nhiên hài hòa giữa sông suối và sắc lá thu đỏ rực, vàng tươi. Nơi đây đã từng được giới quý tộc và văn nhân thời Edo ưa chuộng, là nơi lý tưởng để ngắm cảnh và lưu lại những ký ức đẹp mỗi mùa thu đến.

3.3. Chùa Fudarakusan Kaianji – Sắc thu đỏ rực trên đồi

Chùa Fudarakusan Kaianji nằm tại Minami-Shinagawa, quận Shinagawa, Tokyo, được Hojo Tokiyori sáng lập vào năm 1251. Đây là ngôi chùa thuộc phái Soto, nằm trên ngọn đồi xanh nhìn ra biển, mang lại cảnh quan hài hòa giữa sắc thu của lá và nền biển xanh. Khác với những ngôi chùa trên núi khác, Kaianji thu hút du khách nhờ sự hòa quyện giữa thiên nhiên và văn hóa, là một điểm đến ngắm cảnh được nhiều người yêu thích.

3.4. Chùa Taieizan Ryusenji (Meguro Fudo) – Rừng phong rực rỡ

Chùa Taieizan Ryusenji, hay còn được biết đến là Meguro Fudo, là ngôi chùa thuộc phái Tendai nằm ở Shimomeguro, phường Meguro, Tokyo. Được xây dựng từ năm 808 bởi nhà sư Ennin để thờ tượng Bất Động Minh Vương, chùa nổi tiếng với rừng phong đỏ trong khuôn viên, tạo nên cảnh quan mùa thu đầy lãng mạn, là một trong những địa điểm thu hút du khách yêu thích vẻ đẹp cổ điển của lá thu ở Edo xưa.

4. Các loài cây nổi tiếng với lá thu rực rỡ

Không chỉ có cây phong Nhật Bản (Momiji) mà còn nhiều loài cây khác cùng khoe sắc mùa thu, khiến cho khung cảnh càng thêm phong phú và ấn tượng.

4.1. Phong Nhật Bản – Momiji và Kaede

Phong Nhật Bản, hay Momiji và Kaede, là loài cây đặc trưng cho mùa thu Nhật Bản. Lá của chúng chuyển từ xanh sang đỏ đậm và vàng, là hình ảnh quen thuộc trong các công viên, ngọn núi, và đường phố. Sự khác biệt giữa Momiji và Kaede nằm ở hình dạng lá: Momiji có nhiều thùy sâu, trong khi Kaede có thùy nông hơn và màu sắc thường không đậm bằng.

4.2. Thạch Nam Doudan

Thạch nam Doudan là loài cây mang lại sắc đỏ xỉn và đỏ rực vào cuối mùa thu. Với lá chuyển từ xanh sang đỏ sẫm, thạch nam Doudan tạo nên một khung cảnh thu đặc trưng, xứng đáng để chiêm ngưỡng và ghi lại.

4.3. Anh Đào Somei Yoshino

Dù nổi bật vào mùa xuân với hoa anh đào, nhưng lá của Somei Yoshino cũng không kém phần ấn tượng vào mùa thu khi chúng pha trộn giữa màu xanh, vàng và cam dịu nhẹ, tạo nên sự dịu dàng, ấm áp của mùa thu Nhật Bản.

4.4. Sơn Thù Du – Hana Mizuki

Hana Mizuki thường được trồng dọc đường phố và trong vườn, với những chiếc lá đỏ thẫm báo hiệu mùa thu đã đến. Đây là loài cây khá phổ biến trong thành phố và rất dễ bắt gặp ở các khu vực đô thị.

4.5. Bạch quả – Ichou

Bạch quả là biểu tượng không thể thiếu trong mùa thu Nhật Bản với hàng cây cao lớn vàng rực. Đây là một trong những loài cây lâu đời nhất, mang lại cảnh quan ngoạn mục, đặc biệt khi được trồng tại các đền chùa, công viên và đường phố.

4.6. Thông Karamatsu

Thông Karamatsu là loài cây lá kim rụng lá có sắc vàng vào mùa thu. Tại các công viên quốc gia và núi non, rừng thông Karamatsu tạo nên một thảm vàng đẹp như tranh vẽ, là điểm đến yêu thích của du khách trong mùa thu.

4.7. Sồi Nhật Bản – Buna

Rừng sồi Nhật Bản vàng rực vào mùa thu cũng là điểm đến tuyệt đẹp, đại diện cho vẻ đẹp vùng ôn đới mát mẻ của Nhật Bản. Những khu rừng sồi như ở núi Shirakami-Sanchi nổi tiếng với cảnh sắc mùa thu đặc trưng.

4.8. Liên Hương – Katsura

Cây Katsura với lá hình trái tim chuyển sang màu vàng và phát ra mùi hương ngọt ngào trong mùa thu. Cây thường mọc gần các vùng nước, tạo nên một bức tranh thiên nhiên hài hòa và đầy quyến rũ.

5. Hoạt động trong mùa Momijigari

• Thưởng ngoạn phong cảnh: Đi bộ hoặc đi xe đạp dọc các con đường rợp bóng lá vàng, lá đỏ là cách tốt nhất để hòa mình vào cảnh sắc mùa thu. Các ngôi chùa, đền thờ và công viên là những điểm đến lý tưởng cho hoạt động này.

• Thưởng thức ẩm thực mùa thu: Mùa thu Nhật Bản là mùa của các món ăn từ nấm, hạt dẻ, khoai lang và các loại lẩu. Đặc biệt, món lẩu shabu-shabu với nấm mùa thu hay món tempura giòn tan là những món ăn đặc trưng.

• Tham gia các lễ hội mùa thu: Nhiều lễ hội truyền thống diễn ra vào mùa thu, điển hình như Lễ hội Kawagoe, Lễ hội Jidai Matsuri ở Kyoto, mang đến không khí náo nhiệt và nhiều hoạt động giải trí.

• Chụp ảnh và thưởng ngoạn: Với cảnh sắc rực rỡ, đây là thời điểm lý tưởng để lưu giữ những khoảnh khắc đẹp nhất của mùa thu. Các nhiếp ảnh gia và du khách từ khắp nơi trên thế giới đến Nhật Bản để bắt trọn từng khung cảnh đẹp của mùa momijigari.

Momijigari không chỉ đơn thuần là hoạt động ngắm lá đỏ mà còn là hành trình khám phá văn hóa và con người Nhật Bản. Mùa thu tại Nhật là mùa của sự thanh bình, của những giây phút trầm tư bên gia đình và bạn bè, và của tình yêu với thiên nhiên. Nếu có dịp, hãy ghé thăm xứ sở mặt trời mọc vào mùa lá đỏ để tự mình trải nghiệm vẻ đẹp lãng mạn và sắc màu quyến rũ của momijigari.